Roze Loper helpt roze ouderen kiezen voor LHBT-vriendelijke zorg

Roze ouderen hebben het vaak moeilijk op het moment dat zij aangewezen zijn op zorg. In zorginstellingen en thuiszorgorganisaties is vaak weinig specifieke aandacht voor LHBT’s en tolerantie. Waar moet je dan heen? Het keurmerk ‘Roze loper’ helpt roze ouderen LHBT-vriendelijke zorg te herkennen.

En het werkt! Lesbische, homoseksuele, biseksuele, en transgender ouderen voelen zich in een Roze Loper-organisatie meer gezien en veilig in hun seksuele en genderidentiteit. Dit was de uitkomst van het in 2016 uitgevoerde bewonersonderzoek onder bewoners van Roze Loper-zorginstellingen. Bewoners noemen het belang van aandacht voor diversiteit. Het heeft hen in hun anders-zijn gesteund: 'Dat je er wezen mag. Dat is nou het punt. Ik voel me geaccepteerd. En dat ben ik vroeger nooit geweest.'

De methode van de Roze Loper is nu beoordeeld als goed beschreven en opgenomen in de databank Effectieve Sociale Interventies. Hierdoor kunnen nog meer mensen er kennis van nemen. Ook wordt duidelijk wat succesvolle elementen zijn bij het LHBT-vriendelijker maken van organisaties.

Opgegroeid in onzichtbaarheid

Roze ouderen zijn opgegroeid in een tijd dat homoseksualiteit nog een psychische stoornis werd genoemd. Het was iets wat je verborgen moest houden voor je ouders, familie en voor je verdere omgeving. De publieke opinie was negatief over homoseksualiteit en genderdiversiteit, het was iets om je voor te schamen. Transgenders hadden nóg sterker te maken met vooroordelen, pesten en afwijzing. Een aantal oudere LHBT’s heeft hierdoor een negatief gevoel over hun eigen seksuele voorkeur of genderdiversiteit. Het is voor oudere LHBT’s dan ook veel minder vanzelfsprekend hier open over te zijn.

Heteroseksuele leeftijdgenoten hebben soms nog negatieve denkbeelden over homoseksualiteit; ook zij zijn opgegroeid in een wereld waarin dit nog een taboe onderwerp was. 'Vroeger trouwde je maar, dan ging het waarschijnlijk wel over'. Meestal ging het niet over, met als gevolg dat oudere LHBT’s relatief vaker zijn gescheiden.

Waarde van de Roze Loper

De Roze Loper bevordert een positieve houding en openheid als het gaat om diversiteit. Het heeft oog voor eventuele problematiek van roze ouderen in de zorg. De Roze Loper kan gebruikt worden in zorginstellingen, verpleeghuizen, welzijnsorganisaties en thuiszorgorganisaties. Inmiddels zijn er meer dan 100 organisaties met een Roze Loper keurmerk in Nederland. De beschrijving is uitgewerkt in diverse stappen. Het traject bestaat uit adviesgesprekken, een plan van aanpak, een aantal activiteiten uit een toolkit en een tolerantiescan.

Tolerantiescan

De tolerantiescan meet LHBT-vriendelijkheid en geeft instellingen daarmee praktisch inzicht in hoeverre hun aanbod aansluit bij de seksuele diversiteit en genderdiversiteit van de bewoners/cliënten. Deelnemende organisaties ontvangen na het positief doorlopen van de scan het keurmerk ‘Roze Loper’.

'Dat je er wezen mag. Dat is nou het punt. Ik voel me geaccepteerd. En dat ben ik vroeger nooit geweest.'

Interventie De Roze Loper beoordeeld als Goed Beschreven
Een onafhankelijk panel van praktijkbeoordelaars beoordeelde de Roze Loper als een indrukwekkend programma op verschillende niveaus: van beleid tot activiteiten voor de ouderen zelf. Daarmee is de interventie de Roze loper beoordeeld als Goed beschreven in de databank Effectieve sociale interventies. De stevige onderbouwing helpt bij het creëren van het noodzakelijke draagvlak. De beoordelaars benoemen bovendien de inzet van Roze 50+ ambassadeurs, de tolerantiescan en audit als sterke punten van de interventie. Follow-up activiteiten zijn belangrijk om aandacht voor het onderwerp vast te blijven houden.
Lees meer over De Roze Loper in de databank Effectieve sociale interventies.

Cijfers en onderzoek

Blijvende aandacht voor roze ouderen is belangrijk. Uit recent onderzoek onder LHB-ouderen (transgenders zijn in dit onderzoek buiten beschouwing gelaten) blijkt dat ruim 30% zwijgt over hun seksuele voorkeur. Zowel naar hun familie, alsook naar zorgverleners, huisarts, thuiszorg (Lisdonk, 2015). Ruim 10% van de LHB-ouderen die nu nog geen gebruik maakt van zorg is ongerust over de toekomst. Zij geven aan angst te hebben voor reacties van zorgverleners ten aanzien van hun seksuele diversiteit. Een vijfde van hen geeft aan bang te zijn voor negatieve reacties van andere ouderen.

Eenzaamheid

Eenzaamheid komt iets vaker voor bij LHBT-ouderen dan bij hetero-ouderen. Er is een duidelijke behoefte om gelijkgestemden van hun eigen leeftijdsgroep te ontmoeten. Uit onderzoek (Warning, 2016) naar de Roze salons (roze ontmoetingsbijeenkomsten voor ouderen) blijkt dat het deelnemen aan de bijeenkomsten een positief effect heeft op de gezondheid van de ouderen. Overigens heeft slechts een klein deel van roze ouderen interesse in speciale voorzieningen voor uitsluitend LHBT-ouderen. Wel wil het merendeel van de roze ouderen kiezen voor zorg waar ze welkom zijn.

Netwerk van oudere LHBT’s is anders

Ook nu nog hebben oudere LHBT’s soms minder contact met hun familie, vanwege de historie of het gevoel niet begrepen te worden. Oudere LHBT’s hebben vaker geen kinderen omdat daarvoor de mogelijkheden nog niet bestonden. Hun netwerk ziet er dan ook anders uit dan het netwerk van hun heteroseksuele leeftijdgenoten. Veel vaker bestaat het netwerk uit vrienden en vriendinnen.

LHBT-ouderen verwachten veel van dit sociale netwerkt als het gaat om mantelzorg. Uit onderzoek blijkt echter dat vrienden hiertoe juist minder geneigd zijn en minder tijd willen investeren in mantelzorg. Vrienden zijn zelf ook ouder en wonen soms verder weg. Hierdoor zullen roze ouderen vermoedelijk eerder aangewezen zijn op professionele hulp. Maar dan wel graag zorg waar ze zichzelf kunnen zijn en er aandacht is voor hun diversiteit.

Foto in tekst: Rinske Bijl.