Sociaal Werk in Shanghai: samen leren en werken aan versterking

Samen met Sociaal Werk Nederland ontving Movisie begin september zes gasten uit Shanghai (China). Er werd gesproken over het sociaal domein in beide landen en hoe het sociaal werk daarin een belangrijke rol heeft en meer kan hebben.

De delegatie kwam uit Shanghai Pudong New Area, is werkzaam bij de regionale overheid en verantwoordelijk voor het sociaal werk. Zij kwamen op bezoek in Nederland en bezochten daarna ook Engeland, om tot een paper met aanbevelingen te komen waarmee zij in Shanghai veranderingen in het sociaal beleid en sociaal werk teweeg willen brengen.

Van elkaar kunnen we leren!

Dat geldt niet alleen binnen Nederland, ook ontwikkelingen in het buitenland bieden nieuwe inzichten en meer kennis van sociaal werk. In deze serie beschrijven Movisie-specialisten hoe buitenlandse collega’s al lerend professionaliseren en welke ontwikkelingen internationaal spelen. Lees hier wat wij kunnen leren van de Belgen. Of lees over rolmodellen in Marokko.

Samen met de gasten werden vraagstukken besproken die leven in de regio waar zij werkzaam zijn, waar zo’n 5 miljoen mensen werken. Hoe kunnen sociaal werkers in Shanghai hun werk doen?

De kwaliteit van het sociaal werk: is het een beroep of kan een vrijwilliger het ook?

Opvallend aan de verhalen uit Shanghai is dat het een uitdaging is om sociaal werk aan te bieden voor de grote hoeveelheid mensen die in Pudong New Area woont. Movisie-adviseur Evert van Rest: ‘Een belangrijk onderwerp was hoe wij in Nederland de inzet van vrijwilligers zien. Daarbij kwam de participatiesamenleving veelvuldig aan bod, waarbij wij vertelden over het uitgangspunt om meer samen mét inwoners te doen dan alleen maar vóór hen. En dat vrijwilligers daarin een belangrijke plek hebben.’ De rol van sociaal werk daarbij is zeer belangrijk, zodat vrijwilligers op een goede manier ingezet en begeleid worden.

mensen voor een beamer

We willen graag weten hoe jullie in Nederland het sociaal beleid en het sociaal werk georganiseerd hebben, want jullie hebben het hier goed voor elkaar.

De gasten uit Shanghai waren blij met de visie dat vrijwilligers goed ingezet kunnen worden, maar dat dit niet betekent dat er minder sociaal werkers nodig zijn. Op deze manier kunnen ze in hun regio namelijk meer aandacht vragen voor de kwaliteit van sociaal werk. Ook de kwantiteit is belangrijk, want in hun regio krijgen ze maar moeilijk genoeg sociaal werkers in de organisaties en ook de opleidingen en deskundigheidsbevordering willen ze verbeteren. Evert van Rest: ‘We vertelden over de opleidingen Social Work in Nederland en over het programma Sociaal Werk Versterkt waarin gewerkt wordt aan een verbetering van de kwaliteit van sociaal werk. Ze willen zich hard maken om ook in Shanghai meer aandacht te geven aan de kwaliteit van het sociaal werk. We voelden ons gevleid dat zij vonden dat wij het goed geregeld hadden, terwijl wij vinden dat het sociaal werk ook in Nederland meer aandacht verdient.’

Lees ook de blog 'Sociaal werk met stokjes' van Sociaal Werk Nederland en hun verslag van het werkbezoek van de Chinese delegatie.

Wij moeten nog het vertrouwen krijgen van de centrale overheid om te groeien met het sociaal werk, aldus de delegatie

De centrale overheid controleert en stuurt nog niet op leren

Een andere actuele kwestie in Shanghai is de rol van de centrale overheid. Het sociaal werk wordt betaald door de regionale overheid en die wordt door de centrale overheid gecontroleerd hoe het geld wordt besteed en wat het effect daarvan is.
In China wordt het geld verdeeld over regio’s en afhankelijk van hoe slecht of goed het met de regio gaat, wordt bepaald of je veel of weinig budget krijgt. Evert van Rest: ‘Dit maakt de situatie dubbel: Als je als sociaal werker zorgt voor een sterke regio krijg je minder geld omdat je het blijkbaar goed voor elkaar hebt. Terwijl het geld wel nodig is om de regio sterk te houden.’
Ook in Nederland speelt de verdeling van geld een rol. Ten eerste is er verschil in budgetten tussen zorg en welzijn en ten tweede zijn er de bezuinigingen die maken dat wij ook niet het geld hebben om alle problemen op te lossen. Een verschil met Shanghai is dat zij te maken hebben met een streng controlerende centrale overheid, die vooral gericht is op auditen en controle, en weinig op leren. In Nederland wordt leren in plaats van controleren steeds belangrijker en heeft het sociaal werk vooral op regionaal niveau een verantwoordingstaak.

 

Drie tips na de uitwisseling met Shanghai:

  1. Onderschat de waarde van het sociaal werk niet. Er wordt wel eens gedacht dat vrijwilligers het werk van sociaal werkers zomaar kunnen overnemen, maar dat is niet zo. Sociaal werkers werken bij en voor mensen op allerlei leefgebieden. Vrijwilligers zijn zeker van waarde, echter soms op één deel van het leven van inwoners, bijvoorbeeld een schuldhulpmaatje of een sportvriend. Ook hebben sociaal werkers een belangrijke rol in de begeleiding van vrijwilligers. Meer vrijwilligers betekent dus misschien ook wel meer sociaal werkers!
  2. Een controlerende overheid kan argwanend werken voor de uitvoerders op de werkvloer. Daarom is het fijn als een overheid, bijvoorbeeld de gemeente, zich meer richt op leren in plaats van controleren. Zo werk je écht samen aan kwalitatief goed sociaal werk.
  3. Sociaal werk is een mooi beroep en dat mag men weten, meer aandacht voor dit beroep is dan ook nodig, in zowel Shanghai als Nederland!