Het Vlaggensysteem Residentiële Jeugdzorg succesvol implementeren
Het succes van een vernieuwing wordt voor 70% bepaald door de implementatie
Goed nieuws, het Vlaggensysteem Residentiële Jeugdzorg (RJ) werkt! Uit onderzoek blijkt dat professionals na invoering van deze methodiek meer kennis hebben over de seksuele ontwikkeling van jongeren. Ze weten beter wat te doen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag en zijn beter op de hoogte van de regels binnen hun instelling. Om het Vlaggensysteem tot een blijvend succes te maken is echter een duurzame implementatie nodig.
We vroegen vier professionals in het veld wat hen heeft geholpen bij het succesvol implementeren van het Vlaggensysteem. In dit artikel zetten we hun tips, gecombineerd met de belangrijkste tips uit de implementatiehandleiding van het Vlaggensysteem RJ, op een rijtje. We doen dit aan de hand van de vier implementatiefasen: verspreiding, adoptie, invoering en borging.
Implenteer het Vlaggensysteem succesvol in uw organisatie
Verspreiding: zijn alle betrokkenen geïnformeerd over het Vlaggensysteem?
Bij de start van de implementatie van het Vlaggensysteem is het van belang dat de medewerkers, de jongeren en de ouders ingelicht worden over het doel en de meerwaarde van het Vlaggensysteem. Dat kunt u doen door het te bespreken in teamvergaderingen, het te benoemen in nieuwsbrieven en het aan te kaarten in persoonlijke gesprekken.
De kans op succes is groter door vanaf het begin een implementatiecoördinator aan te stellen. De implementatiecoördinator stelt een kort en bondig implementatieplan op met daarin de doelen, activiteiten, planning en strategie. Daarnaast is deze persoon verantwoordelijk voor de coördinatie van het verdere implementatieproces.
Adoptie: staan de betrokkenen positief tegenover het Vlaggensysteem?
Het doel van de tweede fase is dat de betrokkenen positief tegenover het gebruik van het Vlaggensysteem staan. Het creëren van draagvlak is daarbij van essentieel belang. Enthousiasme over het Vlaggensysteem kunt u aanwakkeren door te benadrukken wat het voordeel is van het werken met het Vlaggensysteem: het biedt hulp bij het duiden, beoordelen en handelen bij seksueel gedrag van jongeren. Een tweede strategie is het organiseren van een persoonlijk voordeel, bijvoorbeeld aan de hand van accreditatiepunten.
‘Ik merk dat de visie van het Vlaggensysteem teams prikkelt. Erkennen dat het jongeren zijn met risicogedrag die heel vaak een verleden hebben van negatief seksueel gedrag, zowel als slachtoffer als dader. Maar ook dat zij recht hebben op een zo gezond mogelijke seksuele ontwikkeling.’
De ervaring leert dat het merendeel van de medewerkers enthousiast is als ze geïnformeerd worden over de visie die het Vlaggensysteem uitdraagt, maar het is natuurlijk goed mogelijk dat niet iedereen in uw organisatie gelijk staat te springen. Hier kunnen de eigen normen en waarden van de medewerker aan ten grondslag liggen, maar ook schaamte of ervaringen uit het verleden kunnen van invloed zijn. Het is belangrijk dat deze medewerkers ondersteund worden, bijvoorbeeld door het houden van coachingsgesprekken.
Invoering: hebben de betrokkenen het Vlaggensysteem onder de knie?
De volgende stap is dat iedereen met het Vlaggensysteem gaat werken. Zorg dat professionals die met het Vlaggensysteem gaan werken de basistraining volgen en adequaat leren reageren op situaties waarin zij te maken krijgen met seksueel gedrag van jongeren. Door vooraf aan een training te inventariseren wat er op de groep speelt, kan er tijdens de training ingespeeld worden op deze situaties en kunnen er bijpassende tekeningen gebruikt worden.
Tenslotte is het van belang het Vlaggensysteem te integreren in de dagelijkse praktijk: zet het als standaard onderwerp op de agenda bij teambesprekingen en kaart het aan in de gesprekken met jongeren en/of hun ouders. Hier moet mee begonnen worden bij de invoering en het is tegelijkertijd een vereiste voor de volgende stap: de borging.
Borging: is het Vlaggensysteem geïntegreerd?
De laatste fase van het implementatieproces wordt vaak als een van de grootste struikelblokken gezien. Er wordt in het kader van de borging weleens gezegd dat je teams moet ‘verwennen’. Het is belangrijk een team geprikkeld te houden door het organiseren van bijscholings- en herhalingstrainingen. Daarnaast kan het helpen om bijvoorbeeld een thema-avond te organiseren waarbij medewerkers kunnen oefenen met voorbeeldsituaties.
‘Het is een cultuurverandering. Een implementatieplan is prachtig, maar daarmee verander je een structuur. Het is de cultuur, een manier van denken, die aangepast moet worden. Daar gaan jaren overheen.’
Tot slot: implementeren is maatwerk
De hierboven beschreven fasen en bijbehorende adviezen vormen een goede basis voor een succesvolle implementatie, maar er bestaat niet zo iets als het ‘perfecte recept’ voor een succesvolle implementatie van het Vlaggensysteem in de residentiële jeugdzorg. Implementeren is maatwerk. Het is daarom belangrijk om u te realiseren dat het implementatieplan en het verdere implementatieproces afgestemd moet worden op de specifieke situatie in uw organisatie.
- Meer tips over het implementeren van het Vlaggensysteem in de residentiële jeugdzorg? Lees Het Vlaggensysteem Residentiële Jeugdzorg.
- Publicatie Het Vlaggensysteem Residentiële Jeugdzorg.
- Lees het onderzoek: Rapportage implementatie- outcome- en tevredenheidsonderzoek, Lijster-Van Kampen et al., 2017.
