Wat is de juiste zorg voor jonge mantelzorgers?
Week van de Jonge Mantelzorger 2024
In Nederland groeit ongeveer een op de vier kinderen en jongeren op in een zorgsituatie (SCP, 2022). Deze groep noemen we jonge mantelzorgers. Waar eerst de aandacht voornamelijk naar het zieke gezinslid ging, vindt sinds enkele jaren een verschuiving plaats naar een gezinsgerichte aanpak, waarin ook oog en oor is voor de jonge mantelzorgers. In het kader van de jaarlijkse Week van de Jonge Mantelzorger (1 tot en met 7 juni) bieden we vanuit Movisie een overzichtsartikel aan met wat wij reeds hebben geschreven over jonge mantelzorgers.
Een ouder, broer, zus, opa of oma heeft een langdurige ziekte, een lichamelijke of verstandelijke handicap, psychische ziekte of verslaving. De jonge mantelzorgers (JMZ) hebben te maken met drie typen zorg. Ten eerste maken ze zich zorgen over hun langdurig zieke gezinslid. Ten tweede hebben ze extra zorgtaken voor het zieke gezinslid en/of in het huishouden. Ten slotte kunnen ze een tekort aan zorg van hun ouder(s) ervaren, die zelf minder kan of het druk heeft met het zieke gezinslid.
Download dossier en infographic
Behoefte van jonge mantelzorgers
De juiste ondersteuning kan per persoon verschillen. Er zijn JMZ die opgroeien zonder al te veel ‘problemen’. Maar er is ook een groep JMZ jonge mantelzorgers voor wie de thuissituatie zwaar is. Zij hebben extra ondersteuning nodig om sociaalemotionele problemen te voorkomen. Waar de een meer behoefte heeft aan flexibiliteit vanuit school, voelt de ander zich eenzaam en heeft die behoefte aan een luisterend oor.
Voor professionals is het belangrijk om het voornamelijk de jonge mantelzorger zelf te blijven vragen. Lees hier de blog van Tara de Knegt, werkzaam bij Movisie en zelf jonge mantelzorger.
Week van de Jonge Mantelzorger 2024: Meer dan je denkt!
Vaak realiseren JMZ (jonge mantelzorgers) en mensen in hun omgeving niet dat zij opgroeien in een situatie die anders is dan die van de meeste mensen. Dé reden dat de campagne ‘Meer dan je denkt’ wordt gelanceerd tijdens de Week van de Jonge Mantelzorger 2024!
De landelijke campagne richt zich op de directe omgeving van alle jonge mantelzorgers, van de buurvrouw tot de leerkracht en voetbaltrainer. Het is een gloednieuwe bewustwordingscampagne waarin we laten zien dat iedereen iets kan betekenen voor een jonge mantelzorger. Zij willen namelijk gezien en gehoord worden: Een klein gebaar, zoals het vragen hoe het gaat, heeft al meer effect dan je denkt!
Via video’s, posters, portretten en verhalen wordt laten zien wat de impact is van jonge mantelzorgen en wat helpt bij het dragen van de verschillende zorgen. Gemeenten en organisaties kunnen het campagnemateriaal gratis downloaden op de website van de Week van de Jonge Mantelzorger. Ook worden er tijdens deze week in het hele land diverse activiteiten georganiseerd om extra aandacht te besteden aan de jonge mantelzorgers, hen te waarderen en zichtbaarder te maken.
Om ook naast de Week van de Jonge Mantelzorger landelijk meer aandacht en een betere ondersteuning voor JMZ, gezinnen en professionals te realiseren, is er een Strategische Alliantie Jonge Mantelzorg opgericht. Movisie neemt hier aan deel.
Wat werkt bij de ondersteuning
Kennis over de situatie van de JMZ en wat de effectiviteit en werkzame elementen zijn van interventies die JMZ kunnen ondersteunen, is verzameld in het Wat werkt bij-dossier samengesteld door Movisie
In 2015 is het ondersteunen van alle mantelzorgers opgenomen in de Wmo en valt daardoor onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Als raamwerk voor het Wat-werkt dossier is gekozen voor 4 V’s: vinden, versterken, verlichten en verbinden. Deze zijn gebaseerd op de uitgangspunten van de Wmo en bieden gemeenten handvatten om het lokale mantelzorgbeleid vorm te geven. Hieronder worden de uitgangspunten (de 4 V’s) in het kort toegelicht:
Vinden: Hoe bereik je de jonge mantelzorgers en hun gezinnen. Dit is een voorwaarde voor de aandachtspunten versterken, verlichten en verbinden. Belangrijk onderdeel is bewustwording.
Versterken: Hoe krijgen jonge mantelzorgers en hun gezinnen meer ruimte en vrijheid in hun situatie? Denk aan bijvoorbeeld interventies gericht op het versterken van de veerkracht van JMZ of gezinsgerichte interventies die aandacht besteden aan de positie van de JMZ in het gezin.
Verlichten: Welke mogelijkheden zijn er om even geen zorgtaken te doen? Zijn het sociale netwerk, vrijwilligers of professionals betrokken bij het uitvoeren van zorgtaken. Kan er vrijaf genomen worden van de zorgsituatie zelf, bijvoorbeeld door ontspanning voor de jonge mantelzorgers of het verlichten van de ouders zodat zij meer ruimte en aandacht hebben voor de jonge mantelzorgers.
Verbinden: Hoe is de samenwerking tussen verschillende professionals, zoals onderwijs-, zorg- en welzijnsprofessionals? Daarbij gaat het zowel over de samenwerking tussen organisaties, als de samenwerking van professionals met jonge mantelzorgers, het gezin en hun sociale netwerk.
Download hier het volledige Wat werkt bij jonge mantelzorgers - dossier en bekijk de infographic:
Wat werkt bij de ondersteuning van jonge mantelzorgers?
Leren van ervaringen en initiatieven uit het land
Omdat er sprake is van verschillende typen zorg kun je in de praktijk ook verschillende interventies inzetten. Zo kan praten met lotgenoten goed werken als iemand zich zorgen maakt over de situatie. Respijtzorg kan werken om juist de extra zorgtaken te ontlasten. Ook kennis over ziektebeelden neemt zorg weg; als zij meer weten over de ziekte van een broertje of zusje dan blijkt vaak dat ouders ook meer over de situatie durven te praten met de jonge mantelzorgers.
Hieronder vind je enkele artikelen waarin, naast het Wat-werkt dossier, een aantal van deze veelbelovende initiatieven worden uitgelicht.
- Jonge Mantelzorg-Check: jonge mantelzorgers herkennen, het gesprek aangaan en goed doorverwijzen
- Eén week aandacht voor de jonge mantelzorger
- Conferentie Jonge Mantelzorgers
Wil je nog meer weten? Voor het gehele overzicht van het bovengenoemde en om nog meer te lezen over wat Movisie heeft geschreven over jonge mantelzorgers, kun je terecht op onze themapagina Jonge Mantelzorgers.
