Weten wat werkt maakt outreachend werken gemakkelijker
Resultaat is positief, kostenbesparend, maar niet vrij van controverse
Outreachend werken is een effectieve manier om in contact te treden met geïsoleerde groepen en problematiek te signaleren die vaak verborgen blijft voor de reguliere hulpverlening. Ondanks dat deze manier arbeidsintensief is, worden kosten bespaard. Door vroegtijdig problemen op te sporen en in te grijpen wordt duurdere zorg voorkomen.
De signalen dat sociale wijkteams weinig tot geen tijd hebben voor outreachend werken en voor investeringen in collectieve voorzieningen en samenlevingsopbouw zijn zorgelijk. Hiermee komt de kern van de transitieopgave in het gedrang. Het wordt ingewikkeld om de hulp dichter bij de burger te brengen als de doelgroep niet, of nauwelijks, in beeld is bij de reguliere hulpverlening. Vaak worden problemen pas zichtbaar als de situatie escaleert of als buurtbewoners overlast ervaren. Outreachend werken stelt professionals in staat om in een vroegtijdig stadium problemen te signaleren en aan te pakken.
Bekijk in één overzicht de werkzame modellen bij outreachend werken:
Moreel beladen manier van werken?
Maar outreachend werken is ook een moreel beladen manier van werken, niet vrij van dilemma’s. Zo hebben sociale professionals te maken met de ingewikkelde keuze tussen wel of niet ingrijpen. Aan de ene kant krijgen zij het verwijt dat ze zich ten onterechte bemoeien met het leven van burgers, terwijl zij aan de andere kant ook kritiek krijgen als zij niet ingrijpen. Per situatie moet iedere keer opnieuw een zorgvuldige afweging gemaakt worden.
Dat outreachend werken meer is dan ‘eropaf’ gaan, blijkt ook uit het nieuwste Wat Werkt dossier: Outreachend werken, kansen en dilemma’s voor sociale wijkteams. Het dossier biedt inzichten in de werkzame factoren die de effectiviteit van outreachend werken versterken, zoals situationeel handelen door aan te sluiten bij de doelgroep, buurtcontext of context van de gemeente. 'In kleine agrarische gemeenten, waar iedereen elkaar kent, zijn sociale problemen bijvoorbeeld eerder een taboe. Het inzetten van generalistische professionals met een breed takenpakket wordt als minder bedreigend ervaren, omdat het dan voor de buitenwereld onduidelijk blijft wat er precies speelt,' aldus Jurriaan Omlo auteur van het Wat Werkt dossier.
Werken 'achter de voordeur'
Omlo heeft op basis van literatuuronderzoek een aanzienlijk aantal werkzame factoren onderzocht en beschreven, zoals werken aan een gelijkwaardige relatie. 'Door te werken ‘achter de voordeur’ voelt de cliënt zich veilig en houdt de regie. Ook is het belangrijk om niet bevoogdend te worden als professional. Je moet zonder vooroordelen, samen met de cliënt, op zoek gaan naar de behoeften. Ook het inzetten van ervaringsdeskundigen en migrantenzelforganisaties, als verbindingsschakel tussen de professional en de cliënt, zorgt voor een betere communicatie met de doelgroep. Men staat dan meer open voor de hulpverlening.'
In het dossier worden naast alle werkzame factoren ook zes modellen beschreven die voor uiteenlopende doelen kunnen worden ingezet. Zo is het presentiemodel geschikt voor het streetcornerwork en het politiserende model kan helpen om de sociale samenhang in de buurt te verbeteren. Het Wat Werkt dossier staat vol met voorbeelden en resultaten die het werk van de sociale professional een stuk gemakkelijker maken.
