De effecten van Fietsmaatjes: verheugen, genieten en nagenieten
Door Fietsmaatjes komen mensen met een beperking vaker buiten, zijn ze meer in beweging en hebben ze meer sociale contacten en activiteiten. Samen met Movisie, het Mulier Instituut en de Leidse Hogeschool werkt Stichting Fietsmaatjes Nederland aan verdere kwaliteitsverbetering. Jasper van de Kamp en Marijke Booijink gingen afgelopen jaar in gesprek met zestien gasten: mensen die samen met een fietsvrijwilliger fietsen. De resultaten van dit onderzoek lees je in het rapport ‘Verheugen, genieten en nagenieten: een kwalitatief onderzoek naar de ervaringen van gasten met Fietsmaatjes’.
Uit het onderzoek komt naar voren dat fietsen voor gasten een moment van ontspanning is. Ze genieten van buiten zijn en nieuwe plekken ontdekken. Ook het vooruitzicht en het nagenieten is van belang. Bij veel van de gesproken gasten draagt Fietsmaatjes bij aan een beter humeur, het kunnen accepteren van problemen en het beter omgaan met verandering. Voor gasten is het belangrijk om het fietsen sámen met iemand te doen: het fietsmaatje. Het contact met het fietsmaatje levert op dat gasten zich gesteund voelen, het gezellig hebben en daarom er weer meer bij horen en onderdeel zijn van de maatschappij.
Wat kunnen we hier van leren?
Uit het onderzoek naar Fietsmaatjes komen een aantal belangrijke lessen naar voren die ook voor andere maatjesinitiatieven belangrijk zijn:
- Afstemming op de situatie van de gast is belangrijk: Fietsmaatjes doet dit bijvoorbeeld door een uitgebreid intakegesprek waarin wordt gevraagd naar de wensen en behoeften van de gast, bijvoorbeeld ook over de fietsfrequentie en de duur van een fietstocht.
- Een passende koppeling tussen de gast en de vrijwilliger oftewel de fietsmaatjes is belangrijk. Veel gasten ervaren een klik met hun vrijwilliger.
- Veiligheid is een speerpunt van de organisatie en dit vinden gasten erg belangrijk. Dit komt bijvoorbeeld naar voren door het inzetten van een coronascherm en een veilige, goed onderhouden fiets.
Welke aanbevelingen zijn er voor Fietsmaatjes?
Uit het onderzoek komen een tweetal aanbevelingen naar voren.
- Onderhoud als organisatie regelmatig contact met de gasten, los van de vrijwilligers. Zo houd je oog voor eventuele veranderende situaties van de gast, en kun je eventuele nieuwe wensen en behoeften ophalen. Uit de praktijk blijkt dat gasten dit contact zelf niet snel zullen initiëren.
- Zet in op het bereiken van gasten uit moeilijk bereikbare doelgroepen. Uit het onderzoek blijkt dat het samen fietsen voor bepaalde gasten meer betekent dan voor andere gasten. De indruk is dat er voor gasten met een beperkt sociaal netwerk, eenzaamheidsgevoelens of weinig sociaal-economische zekerheid een hogere drempel is om samen te gaan fietsen. Als organisatie is het belangrijk om juist hier op te focussen.
Hoe bereik ik moeilijk bereikbare doelgroepen?
In het bereiken van moeilijk bereikbare groepen is het belangrijk om aan te sluiten bij evenementen met een informele sfeer, op plekken waar deze groepen veel komen, zoals in een huiskamer van een dagopvang of buurthuis. In het geval van fietsmaatjes: sluit ook aan bij bijeenkomsten van deze groepen waarbij Fietsmaatjes past. Laat de duofiets zien en nodig potentiële gasten uit voor een korte proefrit om het fietsen op een duofiets te ervaren en biedt ze een uitgebreidere kennismaking en proefrit met de coördinator aan. Laat ze daarna pas beslissen over definitieve aanmelding, zodat ze geleidelijk aan het idee om met een duofiets op pad te gaan kunnen wennen. Ook kun je als organisatie aansluiting zoeken bij de eerstelijns zorgmedewerkers (huisarts, POH), welzijnsmedewerkers (ouderadviseur, sociale wijkteams), Wmo-consulenten en mantelzorgcoaches. Deze komen de doelgroepen tegen in hun praktijk en kunnen deze mensen indien gewenst actief doorverwijzen naar Fietsmaatjes.
