Cursus Leergebied® in Boxtel: 'Je draagt maatschappelijk iets bij'
Leergebied® biedt inwoners in de eigen gemeente kansen voor een betere toekomst. Mensen zonder inkomsten uit werk nemen deel aan een cursus creatief denken. In tien dagdelen bedenken rond twintig mensen in teams van vijf een creatieve oplossing voor een leefbaarheidsvraagstuk in wijk of gemeente. Zowel burgers als organisaties kunnen zo’n vraagstuk aandragen. Bijvoorbeeld voorkomen dat medicijnresten in het water terechtkomen of hittestress verminderen.
Organisaties fungeren als opdrachtgever of afnemer van aangedragen oplossingen. In het geval van de medicijnresten in water was dat Waterschap De Dommel. ‘Het doel is verbinding voor leefbaarheid,’ zegt Carla Renders, vrijwilliger en drijvende kracht achter Leergebied®. Zij is oprichter van Stichting Richter Education, die de cursus aanbiedt en faciliteert. De cursisten hebben verschillende leeftijden en verschillende achtergronden: studenten, werklozen, gepensioneerden, arbeidsongeschikten, etc. ‘Die verschillen maken dat mensen samen creatiever zijn en veel van elkaar leren,’ zegt Carla Renders. Wat de deelnemers gemeenschappelijk hebben is dat ze binding met de maatschappij missen, iets van betekenis willen doen en bijdragen aan de samenleving. Carla Renders was docent en raakte, na een ongeluk, ook zelf ‘uitgerangeerd’. Ze richtte Stichting Richter Education op en startte Leergebied® als burgerinitiatief. De eerste cursus, Leergebied® in Boxtel in 2021, diende als proef. ‘Tegenslag mag niet leiden tot uitsluiting. Ik wil mensen helpen hun kracht en talenten te ontdekken. En die met elkaar in te zetten voor leefbaarheid. We bieden jong en oud kansen om mee te doen en zich nuttig te maken in de eigen gemeente. Iets waarbij zij hun kennis in kunnen zetten, nieuwe dingen leren en nieuwe mensen ontmoeten.’ Deelnemers krijgen een certificaat na het doorlopen van de cursus. Dat kan hen vervolgens helpen ‘te klimmen op de participatieladder.’
Carla Renders met bord: In this view I see all the colors in you.
Design Thinking
De cursus Leergebied® is gebaseerd op Design Thinking. Dat is een manier om stapsgewijs te zoeken naar oplossingen voor ingewikkelde maatschappelijke problemen, waarbij mensen altijd centraal staan. ‘Cursisten leren op een creatieve manier belemmeringen omzetten in kansen en oplossingen. Iedereen is in aanleg creatief. Leergebied® laat deelnemers die creatieve kracht (her)ontdekken. Iedereen kan deze denkmethode gebruiken.’ Renders wil de bedachte oplossingen van Leergebied® koppelen aan de sustainable development goals van de Verenigde Naties. ‘De oplossingen moeten het algemeen belang dienen. Ze zijn niet alleen goed zijn voor mensen of de wijk, ook voor de natuur.’ Stichting Richter Education stelt de gevonden oplossingen van de cursussen Leergebied® in Boxtel online beschikbaar voor iedereen die ermee aan de slag wil.
‘Door de veerkracht van burgers aan te spreken, kun je lokale samenlevingen een boost geven naar een gezonde toekomst.’
Community
Om cursisten te benaderen en verleiden om mee te doen, schakelt Renders maatschappelijk werk, woningcorporaties, scholen, kranten, het wijkplatform en het vrijwilligerssteunpunt in. ‘Zonder vertrouwde tussenpersoon is de drempel voor veel mensen te hoog.’ Jongeren kunnen hun maatschappelijke diensttijd vervullen met Leergebied®. De cursussen worden gegeven door lokale vrijwilligers, professioneel opgeleid tot Design Thinking Facilitator. Renders wil ook persoonlijke begeleiders bij Leergebied® betrekken. ‘Zij kunnen deelnemers breder ondersteunen, bijvoorbeeld bij rouw en verlies.’
Ook werkt ze aan het opzetten van een community van deelnemers en begeleiders. ‘Als community vormen we een steeds groter wordende creatieve denktank binnen de gemeente. Als collectief zijn we ook in staat met creatieve, gedragen oplossingen te komen voor andere vraagstukken binnen de gemeente. Leergebied® kan zo voor maatschappelijke en individuele relevantie zorgen.’ Renders’ droom is in elke Brabantse gemeente een creatieve Leergebied® denktank te starten. ‘Door de veerkracht van burgers aan te spreken, kun je lokale samenlevingen een boost geven naar een gezonde toekomst.’
Coalitie
Om invulling te geven aan ‘verbinding voor leefbaarheid’, vormt Stichting Richter Education een coalitie met organisaties die willen samenwerken: het Partnernetwerk. Carla Renders: ‘Ik zoek onder andere naar commitment van commerciële organisaties die maatschappelijk verantwoord ondernemen in Boxtel. Een aantal bedrijven schonk ons in dat kader afgeschreven laptops. Een ander bedrijf refurbishte (opschonen en resetten) ze gratis voor ons. We werken samen met opleiders als StudioWhy en SkillsTown. Anderen bieden ons als vrijwilligers ondersteuning met expertise, hun netwerk of het kosteloos gebruik van een cursusruimte. Een aantal organisaties ondersteunt ons met geld.’
Zingeving
Een van de deelnemers aan Leergebied® is een voormalige ggz-medewerker. Nu is ze gepensioneerd. ‘Door de aanpak met Design Thinking word je eigenaar van het probleem. Dat is nodig om samen tot oplossingen te komen. Je wordt uitgedaagd met iets te komen. En “je voelt dat je inbreng ertoe doet. Voor mij is dat zingeving. Het verminderde ook m’n schuldgevoel dat ik de laatste jaren voor m’n pensioen door ziekte niet kon werken.
Financiering
Renders is nog op zoek naar een duurzaam verdienmodel. ‘Het liefst zie ik dat (commerciële) organisaties een vraagstuk aanleveren en betalen voor het aandragen van mogelijke oplossingen. Het zou mooi zijn als die ook daadwerkelijk worden gerealiseerd en niet blijven hangen in de denk- en ontwerpfase.’ Nu wordt aan partnerorganisaties nog geen financieel commitment gevraagd.
Tekst: Annemiek Onstenk
Foto's: MacSiers Imaging
Anders kijken naar sociale posities en werk
VSBfonds en Movisie werken samen met zeven initiatieven aan de beweging naar een inclusieve arbeidsmarkt. Het project heet ‘Anders kijken naar sociale posities en werk’, omdat we beter willen begrijpen wat een inclusieve arbeidsmarkt inhoudt en wat een verbeterde positie voor mensen zelf betekent. In netwerkbijeenkomsten leren we elkaars werkwijze kennen. En we onderzoeken welke impact de initiatieven hebben, welke aanpak echt impact heeft en hoe we dat kunnen bepalen. De zeven initiatieven zijn Natuurzorg Veluwe-Vallei, Mensen in beeld houden/Steppingstones Tilburg, BuurtBanen Amsterdam, Ik wil Eindhoven, Pak je Kans Velsen, Buurtmaaltijden Utrecht en Stichting Richter Education Boxtel. Zij worden in deze serie van zeven artikelen voorgesteld. Dit is het vijfde artikel.
Anders kijken naar impact gaat verder dan cijfers en de ‘klim omhoog op de maatschappelijke ladder’. We definiëren vooruitgang vanuit de ogen en ervaringen van mensen en hoe zij die routes naar waardevol werk vormgeven. De beweging naar de inclusieve arbeidsmarkt is niet alleen een individueel ontwikkelvraagstuk. Empowerment van mensen die aan de zijlijn van de samenleving staan is een tweezijdig proces: het gaat ook om verandering aan de maatschappelijke kant. Dat is een collectieve uitdaging waar de initiatieven elk eigen kennis en ervaring in hebben opgedaan.
