Bij Gemeente Oosterhout komt het Verbetertraject Toegang op het juiste moment. ‘We waren druk bezig met onze visie op het sociaal domein, waar de toegang een prominent hoofdstuk in heeft. We vroegen ons af hoe we onze visie - een transparante, goed georganiseerde toegang voor inwoners – tot uitvoering konden brengen. Op dat moment kwam het verbetertraject voorbij. Een mooi moment om de basis neer te zetten om onze visie en ambitie te realiseren. We vinden het erg belangrijk om voor die verbeterde toegang samen te werken met inwoners en onze maatschappelijke partners. In het verbetertraject zet Movisie de inwoner al erg centraal. Naast het perspectief van de gemeentelijk professional hebben we daar die van een maatschappelijk partner, zoals een maatschappelijk werker of een cliëntondersteuner, aan toegevoegd. We weten namelijk zeker dat die ‘medewerker uit het veld’ ook weer een andere en nuttige kijk op de situatie kan geven’. 

'De samenwerking tussen beleid en uitvoering is in dit traject essentieel, we hebben elkaars commitment en expertise nodig om verandering te realiseren'

Van 0-meting tot verbeteropgaven 

‘Om input op te halen over het functioneren van de toegang binnen onze gemeente, zijn we gestart met de toegangsscan. Deze 0-meting is uitgezet bij de drie verschillende perspectieven: inwoners, gemeentelijke professionals en maatschappelijke partners. We hebben geïnteresseerden daarbij meteen uitgenodigd voor een klankbordgroep, om vanuit de drie perspectieven mee te denken over vraagstukken en oplossingen. Samen met de klankbordgroep hebben we de uitkomsten van de 0-meting besproken. Daarna hebben we verbeteropgaven geformuleerd en die hebben we weer getoetst bij de klankbordgroep. Dat werkte goed, er is hierdoor commitment op de verbeteropgaven ontstaan vanuit de drie perspectieven. Intern hebben we van bestuur tot uitvoering gevraagd of iedereen zich herkend en verbonden voelt met de verbeteropgaven. De samenwerking tussen beleid en uitvoering is in dit traject essentieel. We hebben elkaars commitment en expertise nodig om verandering te realiseren.’ De gemeente is nu aan de slag met het doorvoeren van de verbeteropgaven. Aan het einde van de verbetercyclus volgt borging en implementatie van de opbrengst. De ambitie is om deze verbetercyclus elk jaar terug laten komen en jaarlijks - in overleg met de drie perspectieven - nieuwe verbeteropgaven voor de toegang tot het Sociaal Domein te formuleren. 

Van buiten naar binnen werken 

‘Het werken vanuit de drie perspectieven is binnen Oosterhout een prominent speerpunt: we kijken  voortdurend van buiten naar binnen, omdat we willen weten wat inwoners belangrijk vinden. Er is op 1 januari 2020 bijvoorbeeld een opgave wijkgericht werken gestart, waarvoor drie wijkmakelaars zijn aangesteld die zich richten op de verbinding.  Dit zijn de oren en ogen van een wijk. Zo’n wijkmakelaar loopt rond, kijkt wat er nodig is en brengt vraag en aanbod samen.  Ook de samenwerking met de maatschappelijke partners is constant in ontwikkeling. Daarvan zijn we opdrachtgever, maar net zo goed samenwerkend partner. We verwachten inhoudelijke voeding en dat ze ons nadrukkelijk bijpraten op ontwikkelingen en trends. Bij de samenwerking tussen de drie perspectieven willen we vooral faciliterend zijn. Een platform creëren om het écht te laten gebeuren in een gesprek tussen de inwoner, professional en eventueel medewerker uit het veld. En de inwoner ook mee laten denken. Wat zou voor jou de beste oplossing zijn? We willen dat waar mogelijk de inwoner, zijn netwerk en maatschappelijke partner onderdeel uitmaken van de oplossing. Dat vraagt van ons als gemeente flexibiliteit om soms buiten de kaders te denken. Een standaard oplossing is goed, maar het mag ook een maatwerkoplossing worden. Zo hebben we eens een oppas aan huis ingezet bij een gezin waar de moeder weg viel. De vader kwam er alleen voor te staan en werkte onregelmatig. Het jongste kind gedijde niet goed in de kinderopvang en het oudste kind was er te oud voor. De vader was daarnaast zoekende in de opvoeding. We hebben toen een flexibele oppas aan huis ingehuurd, die de vader tevens van pedagogische tips kon voorzien.’

Pas loslaten als de vraag in de juiste handen is

‘Inwoners geven met name aan het vervelend te vinden om telkens opnieuw hun verhaal te moeten vertellen. En om van het kastje naar de muur gestuurd te worden. In onze visie op het sociaal domein staat ook dat we de inwoner pas moeten loslaten als de vraag in de juiste handen is. Als je een inwoner verwijst naar een instantie waarvan je je afvraagt of deze de weg kan vinden, kun je bijvoorbeeld ook vragen: Zou het fijn zijn als ik voor u naar deze instantie bel? Het is belangrijk om zorgvuldig te kijken hoe we de burger op de juiste plek kunnen laten landen als het hem zelf niet lukt.’ 

'In onze visie op het sociaal domein staat ook dat we de inwoner pas moeten loslaten als de vraag in de juiste handen is'

Inbreng van inwoners

‘We zijn niet altijd gewend om vanuit de inwoner te denken, terwijl zij een ander perspectief inbrengen. Om deze inbreng en ervaring nadrukkelijker naar boven te halen, richten we momenteel een integraal cliëntervaringsonderzoek per kwartaal in. Dit onderzoek meet onder andere de beleving en ervaring van het toegangsproces. Deze input dient voor de verbeteropgaven van de toekomst. Daarnaast werken we samen met de Adviesraad Sociaal Domein, die inwoners vertegenwoordigen. Zij zijn aangehaakt op het hele verbetertraject en zitten ook in de klankbordgroep.’ Gemeente Oosterhout juicht ideeën van inwoners of maatschappelijker partners zeer toe. ‘Elke inwoner kan zich melden voor een initiatief ter bevordering van de leefbaarheid van hun wijk. Voorwaarde is wel dat zij zelf onderdeel zijn van de uitvoering ervan. Het Oosterhoutse motto is “Meer Voor Elkaar”. Daarnaast zijn er diverse budgetten, waarmee initiatieven kunnen worden gestimuleerd. Zo hebben we een budget voor bewonersinitiatieven en diverse subsidies waaronder een “Zapbudget” voor jongeren. Mooie voorbeelden van bewonersinitiatieven zijn bijvoorbeeld de social sofa’s, verschillende beweegroutes en ‘De Voedseltuin’, waar bewoners groente en fruit telen voor de voedselbank.’

Betrokken en betrouwbaar

Hoe ziet Rachel de toegang tot het sociaal domein bij gemeente Oosterhout over 5 jaar? ‘Het zou heel mooi zijn als we elkaar nog beter weten te vinden en dat we bewust zijn van elkaars perspectief. Dat we niet zonder elkaar te betrekken een aanname doen, een beleidsstuk ontwikkelen of de uitvoering aanpassen. Door het inrichten van een jaarlijkse verbetercyclus op de toegang, werken we continu aan procesoptimalisatie en zijn we in staat in te spelen op trends, ontwikkelingen en veranderingen binnen het sociaal domein. We zijn voor inwoners en maatschappelijke partners laagdrempelig in het contact, waardoor signalen in een vroeg stadium bij ons terecht komen. Iedereen ziet ons als een betrouwbare en betrokken gemeente.’