Welke aandachtspunten zijn er voor vrijwillige inzet?

‘Voor de vrijwillige inzet zijn er vier aandachtspunten: stimuleren, bemiddelen, ondersteunen en continueren', legt Matthijs uit. 'Als gemeente ga je eerst burgers stimuleren om actief te worden. Vervolgens zorg je dat vraag en aanbod bij elkaar komen: het bemiddelen. Daarna kun je het vrijwilligerswerk op allerlei manieren ondersteunen, bijvoorbeeld via vrijwilligersverzekeringen en het in stand houden van een steunpunt. Tot slot zorg je dat ze niets in de weg staat om door te gaan met het vrijwilligerswerk binnen je gemeente.’

En de aandachtspunten voor de mantelzorg?

Roos: ‘Dat zijn er drie: versterken, verlichten en verbinden. Als je als gemeente mantelzorg goed wilt ondersteunen, dan is het belangrijk dat je mantelzorgers versterkt in hun regie en positie. Zo klinkt de stem van mantelzorgers in het beleid door. Verder bied je ondersteuning zodat mantelzorgers hun taken kunnen uitvoeren. Je maakt als gemeente de verbinding tussen formele en informele zorg en je neemt partners mee in deze manier van samenwerken.’

'Zorg dat de vrijwilligers niets in de weg staat om door te gaan met het vrijwilligerswerk binnen je gemeente'

Wat moeten gemeenten met deze aandachtspunten?

‘De aandachtspunten helpen gemeenten met het formuleren van beleid over vrijwilligerswerk en mantelzorg', vertelt Roos. 'Je ziet in één oogopslag waar je aan moet denken. En het helpt bij het maken van keuzes voor een uitvoeringsplan.’

Hoe nieuw is dit?

Roos: ‘De Wmo is vernieuwd en dat is de belangrijkste reden voor de aandachtspunten voor ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers. Uitgangspunt van de wet is dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen, met behulp van het eigen sociale netwerk en eventueel met ondersteuning van de gemeente. Mantelzorgers hebben daarbij een belangrijke rol. De eigen mogelijkheden van de cliënt én de mantelzorger zijn het uitgangspunt in de Wmo. Het is nieuw dat het waarderen van mantelzorgers nu bij de gemeente ligt. In de handreiking staan allerlei voorbeelden en tips hoe je dat als gemeente kan aanpakken.’

Wat zijn dilemma’s rondom de ondersteuning van het vrijwilligerswerk?

Matthijs: ‘Het vrijwilligerswerk is momenteel sterk gericht op zorg en welzijn. Logisch, daar spelen de grootste veranderingen en gemeenten voelen ook wel dat daar veel vrijwilligers nodig zijn. Maar dit mag natuurlijk niet ten koste gaan van het vrijwilligerswerk in al die verenigingen. Die balans tussen vrijwilligerswerk in zorg en welzijn en vrijwilligerswerk in verenigingen zie je terug in de handreiking. Daarnaast is voor het eerst aandacht voor alle actieve burgers die niet in georganiseerd verband vrijwilliger zijn.’