Inge: ‘Wijkteams zijn na de transitie voortvarend van start gegaan. Inmiddels zijn we op een punt gekomen dat we ons afvragen: werkt het wat en hoe we ons werk vormgeven? Hoe moet je de wijkteams inrichten. Veel gemeenten zijn bezig met doorontwikkeling sociale wijkteams. Binnen het programma Integraal werken in de wijk doen we onderzoek naar de werkzame elementen van wijkteams. We kwamen in contact met de gemeente Hollands Kroon en zijn onder de indruk van hoe zij het sociaal domein hebben georganiseerd. Incluzio geeft daar op inspirerende wijze vorm aan.’

Hoe krijgt het integraal werken in Hollands kroon vorm?

Lian: ‘Hollands Kroon is een gemeente met 22 kernen. De gemeente is een fusiegemeente en beslaat een groot en landelijk gebied. De gemeente wilde het sociaal domein integraal inrichten en ontschotten. Om dit te bereiken is er in 2015 besloten om het sociaal domein inclusief aan te besteden. Zelf noemen ze het ‘integraal aanbesteden’. Dat betekent dat de gemeente voor meerdere domeinen, ook welzijn en Wmo, een aanbesteding heeft uitgezet. Integraal is logisch omdat mensen maar één leven hebben, door de verschillende wetten worden levens soms in stukjes gehakt. Als je het integraal aanvliegt, kan je naar het leven als geheel kijken. Dan gaat het over doen wat nodig is en aansluiten bij de behoeften van de inwoner.’ 

De gemeente is partner van Incluzio en vice versa. Ze bevragen elkaar en stimuleren elkaar.

Inge: ‘Incluzio heeft als commerciële partij de aanbesteding gewonnen. Zij staan voor ‘de burger centraal’. De reden dat zij de aanbesteding hebben gewonnen is het feit dat Incluzio staat voor integraal en kosteneffectief het sociaal domein vormgeven. Ik vind dat een boeiende combinatie: integraal en kosteneffectief. Wat ik leuk vind om te zien, is dat de gemeente als opdrachtgever en Incluzio als opdrachtnemer veel met elkaar gestoeid hebben. Wie doet wat, wie is waar verantwoordelijk voor, wat zijn taken? Als het moeilijk wordt, bijvoorbeeld wanneer de budgetten opraken, dan kan je in de wij-zij-verhouding terechtkomen. Ik zie dat het in Hollands Kroon een gezamenlijk proces is geweest én nog steeds is. De gemeente is partner van Incluzio en vice versa. Ze bevragen elkaar en stimuleren elkaar. En dan zie je dat je met elkaar tot een mooie samenwerking kunt komen, waar mooie resultaten uit voortvloeien.’

Integraal werken heeft te maken met domeinoverstijgend werken. Dat betekent dat zorg en welzijn elkaar opzoeken en in de samenwerking investeren. Op welke wijze krijgt dat vorm in Hollands Kroon?

Lian: ‘Een team van orthopedagogen, komend vanuit hun rol bij het wijkteam, zit nu bij een aantal  huisartsen als een soort praktijkondersteuner jeugdzorg. Daarmee wordt voorkomen dat kinderen naar jeugdzorg worden doorverwezen als er ook een andere oplossing mogelijk is. Wat je wilt: direct en dicht bij huis oplossen. Als jeugdzorg in beeld komt, komt al snel een ‘zware’ oplossing om de hoek kijken. Als je het ‘licht’ kunt oplossen, dan heeft dat de voorkeur. Ook omdat je op deze manier kan zorgen dat de kinderen die wel jeugdzorg nodig hebben daar ook terecht kunnen.’

Inge: ‘Huisartsen haken over het algemeen moeilijk aan bij wijkteams. Ze zijn van oudsher gewend dat de welzijnsmedewerkers wel bij hen uitkomen, maar nu is de verwachting dat de huisarts de beweging naar het wijkteam maakt. In veel gemeenten is het: ‘De huisartsen doen niet mee.’ Huisartsen zelf zeggen: ‘Wat heb ik aan de wijkteams? Ik heb liever de maatschappelijk werker van vroeger…’ In Hollands Kroon hebben ze het anders opgelost: een van de medewerkers van het wijkteam zit een dag per week bij de huisarts in de praktijk. Elkaar opzoeken is echt belangrijk. Juist als je ziet dat het moeilijk is, is het belangrijk om zelf de eerste stap te zetten en zelf de beweging naar de huisartsen te maken.’ Terwijl je misschien liever zou zien dat de huisartsen aanhaken bij het wijkteam. In Hollands Kroon dóen ze het gewoon. 

Leidt het integraal werken tot betere zorg en ondersteuning voor inwoners? Welke resultaten hebben jullie verrast?

Lian: ‘In Hollands Kroon wordt ook gewerkt aan de innovatie van zorgaanbod. Het wijkteam is zowel bezig met het collectieve aanbod als ook met maatwerk en individuele voorzieningen. Het wijkteam ziet lijnen in de vragen van burgers. De vragen worden uiteraard individueel afgehandeld, maar op een gegeven moment zie je dat bepaalde vragen of oplossingen vaker voorkomen. Zo hebben ze in Hollands Kroon een combattraining voor jongeren opgezet omdat ze zagen dat meerdere jongeren daar behoefte aan hadden. Een absolute meerwaarde als je dit soort trends ziet en daarnaar ook kunt handelen.’

Klanten met een complexe problematiek kunnen direct door een ambulant team ondersteund worden

Inge: ‘Bij het wijkteam is het motto: ”we geven zelf laagdrempelige en preventieve ondersteuning, tenzij..” Als bij  het wijkteam  iemand binnenkomt met een specialistische hulpvraag , dan wordt deze persoon doorverwezen naar een gecontracteerde zorgaanbieder. Vaak hoort het wijkteam niet hoe het verder gaat en kan de klant tijdelijk uit beeld raken. In Hollands Kroon hebben ze hier een oplossing voor gevonden en werken ze sinds januari met een ambulant specialistisch behandelteam. In dat team zitten wijkteammedewerkers en specialisten van strategische partners (o.a. de Opvoedpoli). Klanten met een complexe problematiek kunnen direct door dit team ondersteund worden en de samenwerking overstijgt de schotten waar de klant van profiteert. Er wordt gewerkt met een lump sum financiering en binnen deze financiering is er volledige vrijheid voor het team om de middelen in te zetten op de manier die zij het beste achten.  intervisie wordt bijvoorbeeld ook binnen deze financiering uitgevoerd, iets wat op veel plekken lastig blijkt te zijn. Het bij elkaar zitten, samen zoeken naar oplossingen, daar zien ze in Hollands Kroon meerwaarde in. En dat betaalt zich ook uit want in deze korte periode heeft het team bijvoorbeeld al drie uithuisplaatsingen voorkomen en is met intensieve ondersteuning van het systeem een duurzame oplossing gevonden voor de hulpvraag.