Meldingen komen met name binnen via de politie, woningbouwcorporaties, verhuurders, crisisdienst en wijkteams. Maatschappelijk werker Margriet Boek: ‘We passen de bemoeizorgmethodiek toe, omdat onze doelgroep voornamelijk bestaat uit zorgmijders. Terwijl het doel van ons werk juist is om toe te leiden naar zorg.’ Haar collega en sociaal psychiatrisch verpleegkundige Marloes de Block vertelt hoe meldingen vervolgens op een integrale manier worden opgepakt: ‘Bij vrijwel al onze cliënten is sprake van meervoudige problematiek. Je kunt hierbij denken aan schulden, psychische problematiek, verslaving of woonzorgen. Wanneer een vraag binnenkomt, let ik daar scherp op en kijk ik kritisch naar welke organisatie ik betrek. Het is belangrijk dat de vraag voor ondersteuning wordt doorgezet naar een organisatie die vragen op meerdere leefgebieden tegelijk kan oppakken.’

Laagdrempelige overgang 

Boek is gedetacheerd vanuit Leviaan, een GGZ-organisatie voor begeleid wonen, dagbesteding en ambulante zorg. Dit draagt volgens haar bij aan de korte lijnen: ‘Op het moment dat ons MABZ-team een nieuwe melding krijgt waarbij begeleiding van Leviaan nodig is, dan word ik gekoppeld aan deze cliënt en zorg ik voor de toeleiding naar mijn eigen collega’s bij Leviaan. Door mijn werkzaamheden bij Leviaan kan ik goed uitleggen wat zij doen, met iemand meegaan naar het gesprek of de eerste ondersteuning zelf oppakken zodat de overgang naar reguliere zorg laagdrempelig verloopt. Dan is een intakegesprek niet meer nodig, Leviaan gaat ervanuit dat ik de benodigde hulp juist inschat.’ Niet alleen Boek vanuit Leviaan, maar ook medewerkers vanuit organisaties als Parnassia, Leger Des Heils en Odion zijn bij het meldpunt gedeeltelijk gedetacheerd.

'We leggen de verbinding tussen de problematiek en de oplossing.’

Buiten de lijntjes kleuren

Het MABZ-team benadrukt geen behandelteam te zijn. Maar wat pakken zij wel op in de periode na een melding? MABZ-teamlid en sociaal verpleegkundige Annemieke Molleman vertelt: ‘We pakken van alles op wat we zelf kunnen doen. Dit zijn vaak praktische zaken zoals het invullen van papierwerk, een schoonmaakbedrijf inzetten bij een vervuilde woning of praten en regelmatig langsgaan. Soms starten we een onderzoek, ter voorbereiding op een zorgmachtiging. Daarnaast leveren we overbruggingszorg. Dit is nodig wanneer cliënten na verloop van tijd voldoende stabiel zijn en toegeleid kunnen worden naar een andere hulpinstantie, maar wanneer daar door wachtlijsten nog geen plek is.’ Ze spelen in op de situatie. Bijvoorbeeld als iemand bang is om naar buiten te gaan, probeert het team dit te stimuleren door af te spreken in de stad op een terrasje. Volgens hen geen behandeling, maar wel helpend.

Collega bij het MABZ-team en psychosociaal hulpverlener Sylvia van der Giessen vult aan: ‘We hebben een lange adem en kunnen net wat meer buiten de lijntjes kleuren dan anderen. Dit zorgt ervoor dat we creatiever te werk gaan. Wel blijven ook wij gebonden aan protocollen en regels. De tijd die wij aan een cliënt besteden hangt af van veel factoren en kunnen wij zelf invullen. Waar andere organisaties na drie no shows moeten afsluiten, kunnen wij het de vierde of vijfde keer nogmaals proberen. Wanneer het nodig is werken we ook heel vroeg in de ochtend of later op de avond. Het grote verschil met andere organisaties is daarnaast dat cliënten altijd door derden worden aangemeld en dat we daar direct op afgaan.’

Verbinding leggen tussen problematiek en oplossing

Een aantal MABZ-teamleden is voor vier uur per week verbonden aan één van de sociale wijkteams in Zaanstad. Dat is voordelig, want sinds deze constructie weet het wijkteam hen veel beter te vinden. Niet met alle sociale wijkteams is de samenwerking zo geregeld dat het meldpunt vier uur per week iemand in kan zetten. Wel is er in alle sociale wijkteams een ‘GGZ-hulpverlener’ aanwezig of beschikbaar voor consultatie. Dit wordt opgepakt door het MABZ-team en Parnassia. Het MABZ-team werkt ook nauw samen met de psychiaters van Parnassia. Elke week vindt een gesprek plaats. Teamlid Van der Giessen: ‘We kunnen hen vragen mee te gaan op een huisbezoek om te kijken of een zorgmachtiging kan worden aangevraagd. We werken ook nauw samen met de crisisdienst. Bijvoorbeeld wanneer iemand suïcidaal of psychotisch is. We maken zo gebruik van elkaars mogelijkheden.’ Dat sommige teamleden gedetacheerd zijn vanuit andere organisaties helpt hierbij. 

Teamlid en sociaal psychiatrisch verpleegkundige Margreet van Bergen: ‘We hebben veel verschillende deskundigheid en expertise in ons team, daar ben ik trots op. Als team kunnen wij vaak flexibeler werken dan bijvoorbeeld huisartsen en een GGZ-instelling. Dat komt doordat een verslaving of gebrek aan motivatie bij de inwoner voor ons geen reden is om niet te handelen. Terwijl de meeste organisaties aansluiten bij de hulpvraag van de inwoner, is deze vraag er vaak niet bij onze doelgroep of zit een verslaving de start van een behandeling in de weg. Wij zijn de schakel tussen instanties en zorgen ervoor dat iemand wel zorg krijgt: we leggen de verbindingen tussen de problematiek en de oplossing.’

'De meeste verantwoording die wij afleggen is naar onze cliënten zelf.'

Vrijgesteld van procedures

Naast de deskundigheid van het team is de al eerdergenoemde creativiteit volgens hen echt een meerwaarde. ‘Door afwezigheid van allerlei procedures hebben we veel meer tijd voor cliënten. Dit is een zegen voor de zorg. Waar een andere zorgorganisatie vier uur bezig is met lijstjes en vinkjes voordat ze van start kunnen, kan ik nu in één uur de cliënt al helpen. Zonder allerlei bureaucratie zouden de wachtlijsten in één klap opgelost zijn, althans dat zou enorm veel schelen. Bijvoorbeeld als iemand een bankstel nodig heeft, dan ga je naar de kringloopwinkel en koop je een bankstel voor 40 euro. Dit is een investering voor de toekomst. Wanneer een psycholoog tot deze conclusie komt, kan hij/zij helaas geen bank kopen. Onze hulp is laagdrempelig en kan meteen gestart worden.’ 

Molleman: ‘Uiteindelijk moeten ook wij een dossier van iedere cliënt bijhouden en verantwoording afleggen aan de gemeente met bijvoorbeeld kwartaalcijfers. Ondanks dat hebben we veel vrijheden. De meeste verantwoording die wij afleggen is naar onze cliënten zelf’.

Uitdagingen 

Het MABZ-team kan cliënten maximaal een half jaar ondersteunen. Daar kan van worden afgeweken en een half jaar is lang niet voor iedere cliënt nodig. Maar als het team cliënten wil overdragen lopen ze vaak aan tegen de wachtlijsten van andere zorgorganisaties. Dit is een uitdaging omdat het MABZ-team cliënten motiveert om zorg te krijgen. Soms gaat er dan een hele tijd overheen voordat deze zorg geboden kan worden. In die periode kan iemand weer afhaken. Anderen zouden ook nog vaker gebruik kunnen maken van de expertise in ons team, vertelt Molleman: ‘Zelf zijn wij er trots op hoe we als team elke dag weer klaar staan voor deze ingewikkelde doelgroep, met onze kennis, creativiteit en motivatie. Wij voelen goed aan hoe in contact te komen met cliënten en wat te laten wanneer sprake is van bemoeizorg. Zij laten zich niet vangen in regels en procedures. Andere organisaties onderschatten dat weleens. Bijvoorbeeld op het moment dat je al lange tijd betrokken bent bij een cliënt en deze overgaat naar een sociaal wijkteam, maar het sociaal wijkteam tegen ons advies in per se een keukentafelgesprek wil. Als ons team bepaalde conclusies heeft getrokken en om een bepaalde inzet vraagt, moeten anderen ervanuit kunnen gaan dat onze keuzes juist zijn.’

We sluiten af met de vraag wat andere organisaties in het land van het MABZ-team kunnen leren of moeten overnemen. Het antwoord is helder: ‘Mensen van andere organisaties in je team brengen. Zij nemen expertise mee, kunnen cliënten snel toeleiden en zijn goed op de hoogte van wat er in de eigen organisatie speelt’, aldus Molleman. Boek voegt daaraan toe: ‘Meer buiten de lijntjes kleuren.’