Kennisbouwstenen: handige tool voor wijkteams

'Je kunt niet alles weten en beheersen'

Welke kennis heb je als wijkteam nodig? Waarvan zeg je: dit doen wij niet! En hoe kun je ervoor zorgen dat kennis van alle professionals in het team is geborgd?

Om wijkteams en -netwerken te helpen met het vinden van antwoorden op dit soort vragen ontwikkelde het programma IWW Kennisbouwstenen. 'Je kunt niet alles weten en beheersen. De kennisbouwstenen geven overzicht'. Sinds 2021 is een digitale versie beschikbaar.

Annelies Kooiman, senior adviseur bij Movisie was betrokken bij de totstandkoming van de Kennisbouwstenen. ‘We kregen een vraag van de gemeente Amersfoort/regio Eemland. Zij hadden behoefte aan overzicht van de kennis waarover sociale wijkteams moeten beschikken. Ook wilden ze weten hoe ze kennis binnen wijkteams konden borgen. Wij hebben ze geholpen met het ontwikkelen van kenniskaarten. Hierover waren zij enthousiast. We wilden er graag meer mee doen, zodat de inhoud beschikbaar zou komen voor teams en netwerken in heel Nederland. De kenniskaarten hebben we toen doorontwikkeld met de kennisbouwstenen als resultaat.’

Bekijk bouwstenen

Kennisdomeinen

De bouwstenen zijn opgebouwd rond zeven kennisdomeinen waarmee sociale wijkteams veel te maken krijgen. Dat zijn: lichamelijke gezondheid, dagelijks functioneren, inkomen, participatie, opvoeden en opgroeien, veiligheid en psychische gezondheid. Kooiman: ‘Voor elk domein geven we aan welke algemene kennis nodig is om een vraag te verhelderen en eventuele opvallendheden te signaleren. Daarnaast laten we zien welke specifieke kennis nodig is om mensen te ondersteunen. Ook zijn er links naar meer informatie.’

T-shaped

Bij de kennisbouwstenen staat bovendien aangegeven over welke generieke competenties een sociale professional moet beschikken en er is informatie opgenomen over diverse mensen met wie je te maken kunt krijgen als wijkteam. Denk aan jeugd en opvoeders, mensen met een niet-westerse achtergrond of mensen die laaggeletterd zijn. ‘We sluiten met onze opzet aan bij de visie op de T-shaped professional,’ legt Kooiman uit. ‘Je moet breed kunnen kijken en van veel markten thuis zijn, maar ook op een onderwerp de diepte kunnen ingaan. Ook moet je expertise bij andere professionals kunnen ophalen. Met de bouwstenen maak je inzichtelijk welke kennis nodig is voor uiteenlopende vragen van inwoners en wie deze kennis heeft in het team.'

Ondersteuning

De bouwstenen ondersteunen wijkteams – en netwerken op diverse manieren. Ze bieden:

  • Overzicht van de algemene en specifieke kennis.
    Kennis die wordt gemist kan zo worden opgespoord.
  • Afbakening van welke vragen het wijkteam/netwerk kan beantwoorden.
    Dit helpt bij het bepalen wanneer een specialist moet worden ingezet.
  • Kennisontwikkeling en de borging daarvan.
    Dit helpt bij plannen voor scholing of deskundigheidsbevordering.
  • Relevante kennisbronnen.
    De bouwstenen verwijzen direct naar kennis en hulpmiddelen.

Toepassing

De mogelijkheden voor het toepassen van de kennisbouwstenen zijn heel divers legt Kooiman uit.Je kunt het gebruiken als een soort reflectietool. Welke kennis hebben we als team in huis? En vinden we het belangrijk om op die domeinen kennis te onderhouden? Waar ligt onze grens en dragen we over aan een specialist? Maar je kunt het ook gebruiken om taken te verdelen. Maak bijvoorbeeld één iemand verantwoordelijk voor kennisontwikkeling op een domein. Collega’s kunnen die persoon dan consulteren. Of zet het in om te zien waar bijscholing nodig is. Je kunt de bouwstenen ook individueel bekijken of juist op regionaal niveau. Voor veel professionals kan het ook een hulpmiddel zijn om hun vakgerichte kennis te borgen.’

‘Ik ben trots op wat er ligt’, besluit Kooiman. ‘De bouwstenen zijn getoetst aan landelijk beschikbare kennis en zijn voorgelegd aan verschillende kennisinstituten, wijkteams en -netwerken en hun professionals. Ze zijn hiermee echt een tool voor de praktijk geworden.’

Meer informatie

De bouwstenen worden regelmatig bijgewerkt en aangevuld. Voor meer informatie over de bouwstenen of voor ondersteuning bij de toepassing ervan mail naar info@integraalwerkenindewijk.nl of kijk op www.integraalwerkenindewijk.nl.