Stichting Nese Divers maakt onderdeel uit van HTKB, Turkse Vrouwen Vereniging Nederland. Deze valt onder het Inspraakorgaan Turken (IOT). Het doel van de voorlichtingen in Eindhoven is het veranderen van de mentaliteit van mensen uit de Turkse gemeenschap als het gaat om gelijkheid, veiligheid en acceptatie van vrouwen en lhbti+ personen. Om de codes die zij vanuit hun achtergrond en opvoeding hebben meegekregen, om te buigen. Çapoğlu werkt bij deze opdracht met de methode van de Alliantie Verandering van Binnenuit. De voorlichtingen in Helmond zijn nog maar het begin van een langer traject. Want voorlichtingen om taboes rondom bovenstaande thema’s te doorbreken zijn nodig voordat Çapoğlu daadwerkelijk tot 'verandering van binnenuit' kan overgaan.

Met in plaats van over de doelgroep

‘Helmond is een gemeente waar iedereen zichzelf mag zijn’, zegt Nideröst. ‘Ook ten aanzien van seksuele geaardheid. In het sociaal domein praten we steeds meer mét de doelgroep in plaats van óver de doelgroep. De samenwerking met zelforganisaties is hierbij van groot belang. Het bespreekbaar maken van taboeonderwerpen is alleen effectief wanneer sleutelpersonen en -organisaties uit de gemeenschap zelf dit faciliteren, zo blijkt ook uit verschillende onderzoeken.’

Aanmoedigen zich in de ander te verplaatsen

‘Herinner je je de campagne nog met posters in bushokjes om lhbti+ acceptatie te vergroten?’ Melahat Çapoğlu verwijst naar een landelijke campagne van een aantal jaar geleden. ‘Veel mensen uit de Turkse gemeenschap vonden het een schande. Met zo’n campagne bereik je deze mensen dus niet. Tijdens een training of een voorlichting kun je met elkaar in gesprek. Je kunt mensen ervan bewust maken dat hun mening voor een groot deel is gebaseerd op wat zij van huis uit hebben meegekregen. En hen aanmoedigen zich in de ander te verplaatsen. Zo leer je ze op een andere manier te denken.’

Ook in het gezin

Voorheen richtte de Regenboogstad Helmond zich bij het vergroten van lhbti+ acceptatie vooral op jongeren. In de komende jaren wil de gemeente de regenbooggelden ook inzetten om volwassenen met een migratieachtergrond te bereiken om zo voor meer begrip en tolerantie in de gemeente te zorgen. Dit loont, is ook de ervaring van Çapoğlu. ‘Kinderen en jongeren koppelen dat wat zij leren op school nooit aan de ouders terug. In veel niet-westerse gezinnen wordt het als respectloos gezien om over een thema als homoseksualiteit te praten. Wat we zien als een grote winst is dat de volwassenen die de voorlichtingen hebben bijgewoond de onderwerpen ook thuis in het gezin bespreken.’

'Een thema als seksualiteit bespreekbaar maken, dat moet op een niet-bedreigende manier'

Laagdrempelige voorlichtingen

De voorlichtingen zijn laagdrempelig ingestoken. Dat ze verzorgd worden door iemand die afkomstig is uit de gemeenschap zelf, is hierbij essentieel. Nideröst: ‘Een thema als seksualiteit bespreekbaar maken, dat moet op een niet-bedreigende manier. Het is van belang om heel langzaam een netwerk en vertrouwensband op te bouwen, een huiskamersetting te creëren. En het onderwerp moet ingekleed worden.’ De voorlichtingen van Melahat Çapoğlu gaan dan ook vaak over een breder thema, zoals zelfbeschikking of gezondheid. ‘Dat maakt mensen nieuwsgierig’, zegt Çapoğlu. ‘Afhankelijk van de groep kijk ik vervolgens hoe ver ik in kan gaan op een onderwerp als lhbti+ acceptatie.’ Nese Divers maakt ook gebruik van andere middelen, zoals de opvoering van een toneelstuk over homoseksualiteit in het Turks. Na afloop kan er een discussiemoment plaatsvinden. Of er wordt gekozen voor een andere vorm. Zo kunnen de deelnemers worden uitgenodigd om na afloop op te schrijven wat ze meenemen of denken.

Op de agenda

De gemeente Helmond ziet het belang in van een blijvende financiering voor de voorlichtingen over seksuele diversiteit. ‘Er worden genoeg schrijnende situaties gemeld’, zegt Nideröst. ‘Zoals ouderen die de kast weer in gaan in een setting van groepswonen waar homoseksualiteit niet bespreekbaar is.’ Ook Çapoğlu voedt de gemeente met verhalen uit de praktijk. Bijvoorbeeld het verhaal van een veertienjarig meisje dat uit wanhoop een zelfmoordpoging deed, omdat ze wist dat haar ouders haar geaardheid niet zouden accepteren. Çapoğlu: ‘Het is belangrijk dat je als zelforganisatie een beleidsmedewerker treft die de noodzaak van voorlichtingen over lhbti+ acceptatie echt erkent. Die de problemen echt wil horen.’ In Nideröst heeft Çapoğlu die beleidsmedewerker gevonden. Of de samenwerking tussen de gemeente Helmond en Nese Divers langdurig kan blijven bestaan, hangt af van de regenbooggelden vanuit het Rijk. ‘Maar,’ zegt Nideröst, ‘er zijn binnen de gemeente voldoende mensen die zich voor dit thema hard maken en het op de agenda zullen blijven zetten.’