Wat kun je doen zodat mensen zich in de buurt waar ze wonen gezien en welkom voelen? Wat kun je doen om te zorgen dat andere mensen zich openstellen voor mensen met een kwetsbaarheid op psychisch vlak? Om zo problemen zoals vereenzaming of overlast preventief te kunnen aanpakken? 

Stigma’s bestrijden

Vooroordelen zijn er. Maar om te voorkomen dat bewoners vanuit hun vooroordelen gaan handelen en dat mensen met psychische problemen zich bij voorbaat isoleren zien we dat onderling begrip nodig is. Hoe creëer je onderling begrip? Daarvoor is het nodig dat bewoners op een positieve manier met elkaar in contact komen. Zodat (nieuwe) buren bekend zijn met elkaar – elkaar kennen - ook al vertoont iemand soms opvallend of onbegrijpelijk gedrag. Met een mooi woord heet dat werken aan anti-stigma.

Dat kan op verschillende manieren. Door werken aan de leefbaarheid en het creëren van een open, verwelkomende buurt en een goed vangnet. Kennis over de impact van ernstige problemen op het dagelijks leven helpt daarbij. Maar hoe realiseer je dat in de praktijk?

Leefbaarheid in de wijk

In een moderne wijk wonen mensen met uiteenlopende achtergronden, verschillende interesses, kleine en grote ambities en allerlei mogelijkheden. In wijken waar veel sociale huurwoningen staan, wonen naar verhouding veel bewoners die problemen hebben met hun gezondheid en/of moeite hebben met financieel rondkomen. Ze wonen dicht bij elkaar en hun huizen zijn vaak gehorig. Dat vraagt meer tolerantie van elkaar. En daarom ook meer aandacht. Juist in die wijken is extra aandacht nodig voor het veilig en plezierig samenleven van de wijkbewoners, met al hun kwetsbaarheden en eigenaardigheden.

Antistigma-activiteiten

Wijkbewoners bewust maken van stigma, de impact die het heeft en van hun eigen vooroordelen. Daar gaat het om bij antistigma-activiteiten. Samen Sterk Zonder Stigma werkt daar hard aan. Samen met lokale organisaties organiseren medewerkers en ambassadeurs activiteiten voor wijkbewoners. Ze maken kennis met ervaringsdeskundigen die hun realistische informatie geven over wat het voor iemand betekent om psychiatrische klachten te hebben.

Voorbeelden van deze activiteiten zijn:

• het organiseren van (wekelijkse) laagdrempelige contactmomenten met ervaringsdeskundigen, waar wijkbewoners met hun vragen terecht kunnen, bijvoorbeeld in een buurthuis;
• voorlichtingsbijeenkomsten voor inwoners, vrijwilligers en wijkprofessionals in wijken waar veel mensen met een geschiedenis in de psychiatrie wonen;
• een cursus eerste hulp bij onbegrepen gedrag voor mensen die in het dagelijks leven regelmatig in contact komen met mensen met een psychische kwetsbaarheid;
• het organiseren van een vangnet-netwerk waarin ervaringsdeskundigen, actieve wijkbewoners, wijkprofessionals en hulpverleners uit de geestelijke gezondheidszorg samenwerken.

Contact met ervaringsdeskundigen

Om wederzijds begrip te kweken en te organiseren werkt het heel goed dat mensen met een psychiatrische achtergrond als ervaringsdeskundige in een voorlichtingsbijeenkomst het woord doen. Samen Sterk Zonder Stigma heeft een opzet ontwikkeld voor zulke bewustwordingsbijeenkomsten. Deze worden al in verschillende steden in Nederland (bijvoorbeeld Utrecht) georganiseerd.

De buurt welkom maken

Naast begrip en onderling contact is het nodig dat mensen met psychische aandoeningen mee kunnen doen in de wijk. Bijvoorbeeld in het buurthuis, de inloop, de klussendienst; collectieve voorzieningen waar mensen met een psychische kwetsbaarheid welkom zijn. Ook in een buurthuis of inloop kunnen ervaringsdeskundigen van betekenis zijn en een brug vormen.

Door het openstellen van zulke initiatieven voor iedereen, realiseer je meerdere doelen:

• mensen die er werken of vrijwillig actief zijn, leren mensen met ggz-ervaringen kennen
• de aanwezigheid van lotgenoten verlaagt de drempel voor mensen met een ggz-achtergrond
• het is een veilige plek voor mensen om actief te kunnen zijn.

Een voorbeeld van zo’n laagdrempelige inloop waar ervaringsdeskundigen aanwezig zijn is Het Kiemuur in Tilburg.  

Een vangnet in de wijk

Als de buurman of buurvrouw het niet meer trekt, zich afzondert of in een crisis dreigt te raken, helpt  een vangnet. Een voorbeeld van zo’n netwerk is het Maatschappelijk Steun Systeem (MSS) in Tilburg. Het MSS is een gecoördineerd netwerk van personen, diensten en voorzieningen. Ook mensen met (psychische) problematiek maken er deel van uit. Dit netwerk kan, samen met aanwezige mantelzorgers, ondersteunen bij het participeren in de samenleving. Samen ontsluiten de deelnemers allerlei diensten - op het gebied van zorg, welzijn en arbeid - en ondersteuning, zowel formeel als informeel.