Podcast: Hoe gastvrij is Nederland voor mensen met een migratieachtergrond?

Uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (oktober 2022) blijkt dat mensen met een migratieachtergrond die al langer in Nederland zijn, vinden dat Nederland niet altijd een gastvrij land is voor migranten. Zij ervaren vaak ook discriminatie vanwege hun afkomst. Hoe zorg je voor verandering? Welke zaken gaan er goed en wat moet er beter? Annemarie van Hinsberg (Movisie) is te gast in de podcast van VROEG! op NPO Radio 1, met als presentator Stephan Komduur.

Van Hinsberg is programmaleider Sociale stabiliteit en houdt zich bezig met de preventie en aanpak van grensoverschrijdend gedrag, polarisatie in de samenleving en antidiscriminatievraagstukken. In de podcastuitzending op 17 oktober 2022 gaat ze met Komduur in gesprek over discriminatie, polarisatie en verbinding. Ze vindt de resultaten uit het onderzoek wel schokkend, maar niet nieuw. ‘Het speelt al heel lang dat mensen te maken krijgen met discriminatie en uitsluiting.’  

Beluister de podcast

Jij bent anders

Waarom denkt Van Hinsberg dat mensen met een migratieachtergrond Nederland niet als een gastvrij land beschouwt? ‘Ik denk dat het om heel veel kleine dingen gaat. Mijn kinderen zijn half Afghaans en half Nederlands. Ik zie dat ze op basis van hun achternaam en het feit dat ze half Nederlands zijn, te maken krijgen van uitsluitingsmechanismen. Dat varieert van etnisch profileren bij uitgaan tot subtiele ‘grapjes’ of dat er geen rekening wordt gehouden met bijvoorbeeld de ramadan. Al deze situaties stapelen zich op en geven de boodschap: jij bent anders, jij hoort hier niet.’

Je achternaam maakt uit

‘Ook merkte ik dat ik tot een andere groep behoorde als witte ouder van kinderen met een dubbele achtergrond. Ik ontving bijvoorbeeld een uitgebreid informatiepakket over de verschillende vormen van vervolgonderwijs, terwijl andere witte ouders dat niet hadden ontvangen. Of ik kreeg de vraag of mijn kinderen extra bijles wilden. Het bleek dat alleen kinderen met een niet Nederlands klinkende achternaam daarvoor werden gevraagd.’ Samen met haar man had ze destijds heel bewust voor de achternaam van haar man gekozen. ‘Op het moment dat je je achternaam moet verdoezelen, verdoezel je een deel van je identiteit.’

Geboren en getogen maar toch uitsluiting

Mensen die geboren zijn in Nederland met ouders met een migratieachtergrond ervaren meer discriminatie en uitsluiting dan hun ouders. Het opleidingsniveau en de positie op de arbeidsmarkt is wel verbeterd. Dat lijkt Van Hinsberg logisch. Want juist als je eenzelfde opleiding doet als ‘Nederlandse’ Nederlanders, maar je toch moeilijker een stage of baan vindt, ervaar je uitsluiting. ‘Het is een hele andere situatie als je in Nederland geboren en getogen bent dan als je op 30-jarige leeftijd naar Nederland gaat, de taal niet spreekt en nog moet wennen aan een nieuwe omgeving. Voor de eerste groep komt het gewoon harder binnen. De uitspraken op televisie bijvoorbeeld worden ook steeds harder over mensen met een migratieachtergrond, waardoor dat heel normaal wordt. Dan krijg je continu het gevoel dat je er niet bij hoort.’

Laat de goede voorbeelden zien

Wat maakt het dat mensen discrimineren? Van Hinsberg: ‘Onbekend maakt onbemind speelt. Je ziet dit buiten de Randstad bijvoorbeeld, waar mensen vaak minder in aanraking komen met culturele diversiteit. Daarnaast ervaren (witte) mensen soms een superioriteitsgevoel, doordat ze vele vooroordelen en bepaalde beelden hebben over ‘de ander’ (en zichzelf). In de media wordt ook een specifiek beeld gevormd, door de negatieve excessen te laten zien. Als er vluchtelingen naar Nederland komen wordt er gesproken over stromen, golven, tsunami’s, en is er veel weerstand. Wat zou werken is om juist de mooie verhalen en goede voorbeelden uit te lichten. En contact helpt. Als mensen elkaar leren kennen en kunnen inleven in elkaar, helpt dat ook om onderlinge verschillen te overbruggen.’

In de podcast gaat Van Hinsberg dieper in op hoe het antidiscriminatiebeleid er nu uitziet in Nederland, wat er goed gaat en wat werkt om de aanpak verder te verbeteren.

Beluister de podcast

De podcast is ook te vinden op de website van NPO Radio 1 en op Spotify.