In zijn rol als bestuursadviseur ondersteunt Dibi de stadsdeelvoorzitter van stadsdeel Nieuw-West in Amsterdam. Wat kun je volgens hem doen om lhbti+ acceptatie te bevorderen onder diverse gemeenschappen? ‘Begrijp dat er bij sommige mensen niet altijd de ruimte is om over dit soort onderwerpen te praten. Je moet een bepaalde band hebben met je inwoners. Als zij het gevoel hebben dat ze met hun problemen bij het stadsdeel terecht kunnen, staan ze ook open voor dialoog.’ Belangrijk hierbij is om rekening te houden met de behoeften van inwoners zelf. Een onderwerp als acceptatie van homoseksualiteit is tijdens een dialoogbijeenkomst vaak verpakt: het gaat dan bijvoorbeeld over armoede, werkloosheid of zorg, waarbij lhbti+ acceptatie dan ook ter sprake komt.

Meer dan 700 bijeenkomsten

Dit is vergelijkbaar met de manier waarop de Alliantie Verandering van Binnenuit te werk gaat. De alliantie bestaat uit organisaties voor en door mensen met een migratie- en vluchtachtergrond en Movisie. De zelforganisaties zijn al decennia bezig met thema’s als gender en seksuele diversiteit. ‘Wij hebben de afgelopen jaren binnen onze verschillende gemeenschappen meer dan 700 bijeenkomsten georganiseerd om het gesprek aan te gaan over gelijkheid, veiligheid en acceptatie van lhbti+ personen en vrouwen’, vertelt Ahmet Azdural van het Consortium Zelfbeschikking. ‘In dergelijke bijeenkomsten wordt het onderwerp lhbti+ acceptatie gekoppeld aan het thema mensenrechten of aan een gesprek over hoe je ervoor kunt zorgen dat er binnen het gezin beter wordt gecommuniceerd.’

'Bij mijn familie moest ik mijn ‘gay kant’ verstoppen, binnen de gayscene mijn gelovige kant'

Queer en moslim, niet of-of

In het stadsdeel Amsterdam Nieuw-West zitten mensen uit de lhbti+ groep zelf. De stadsdeelvoorzitter vindt het belangrijk dat ze zichtbaar zijn in de organisaties. ‘Je moet erin investeren en je best doen, maar dan ontstaat er echt iets tofs’, aldus Dibi. ‘Dan vinden er gesprekken plaats en snap je bijvoorbeeld wat mensen bedoelen met ‘Ik ben queer én moslim, niet of-of’.’ Dibi vertelt ook over zijn eigen ervaringen uit zijn jeugd. ‘De initiatieven die er nu zijn, waren er toen nog niet. Er was het COC, maar daar voelde ik mij niet veilig. Bij mijn familie moest ik mijn ‘gay kant’ verstoppen, binnen de gayscene mijn gelovige kant. Maar ik wilde het allemaal kunnen zijn.’

Let op met wie je samenwerkt

Bij zorg- en welzijnsorganisaties moet er kennis en sensitiviteit over seksuele diversiteit aanwezig zijn, vindt Dibi. ‘De gemeente moet streng zijn in met wie ze samenwerkt. Het is belangrijk dat er al een bepaalde sensitiviteit is bij jongerenwerkorganisaties, Ouder-Kindcentra en het Huis van de wijk. Ik heb gezien dat organisaties of hulpverleners subsidie aanvragen zonder dat ze iets voelen bij het onderwerp. Ze doen het alleen omdat ze denken dat het thema goed ligt bij de wensen van de gemeente. Geef het geld dan eerder aan een organisatie als Colored Qollective, waar ze met een wachtlijst moeten werken.’ Colored Qollective is een stichting voor en door LHBTQIA+ personen van kleur. Eerder tijdens de bijeenkomst liet Fayaaz Joemmanbaks ons kennismaken met deze organisatie, die zichzelf geen zelforganisatie, maar een grassroots organisatie noemt. Joemmanbaks: ‘We werken heel dicht bij de personen en groepen: for us, by us.’ De stichting verzorgt maandelijkse groepsbijeenkomsten, er is één-op-één psychologische begeleiding, organiseert symposia en doet mee aan demonstraties. Colored Qollective heeft als doel de ‘safe space’ te creëren waar Tofik Dibi tijdens zijn coming-out naar op zoek was.

‘Weet als organisatie wat er leeft binnen de community. Het is erg bepalend wie er binnen zo’n club werkt'

Zie de hele regenboog

Eén van de deelnemers haakt hierop in. ‘Ik werk bij een asielzoekerscentrum en verwijs bewoners uit de lhbti+ gemeenschap naar bijvoorbeeld een organisatie als het COC. Maar zij voelen zich daar inderdaad lang niet altijd veilig of welkom. Ik zie het ontstaan van een groeiende organisatie als Colored Qollective als een falen van de mainstream organisaties. Wat kunnen deze organisaties anders doen?’ Volgens Dibi zet een organisatie als het COC stappen, maar richten veel organisaties zich nog steeds op de witte homoman. ‘Weet als organisatie wat er leeft binnen de community. Het is erg bepalend wie er binnen zo’n club werkt. Zorg dat je mensen binnenhaalt die de hele regenboog zien.’

Wijzen op twee maten

Een andere vraag komt van een deelnemer die zich in zijn werk bezighoudt om welzijnsorganisaties meer inclusief te maken. ‘Weinig organisaties vinden dat ze hier iets mee moeten en dat ze hun professionals hierop toe moeten rusten. Wat is de gouden tip?’ Tofik Dibi vertelt over zijn eigen methode. ‘Ik confronteer mensen op het feit dat ze wel aandacht willen voor de eigen groep of voor onderwerpen die populair zijn. Maar als het over biculturele lhbti+ personen gaat is er geen tijd of zien organisaties het belang niet. Soms laat ik het daar dan ook bij. Dan merk je dat het ze wel raakt. Je moet ze dus wijzen op hun twee maten.’

Zij-ingang

Hoe bereik je lhbti+ personen die een veilige plek zoeken, maar nog niet zo zichtbaar zijn, vraagt een deelnemer die als beleidsmedewerker bij een gemeente werkt. ‘In Nieuw-West is het mogelijk om anoniem naar de bijeenkomsten op het stadsdeelkantoor te komen en we nemen veiligheidsmaatregelen’, vertelt Dibi. ‘Dit is een constant dilemma. We leven in een wereld waarin er heel veel winst geboekt wordt, maar er zijn toch ook nog heel veel mensen die nog steeds in de kast zitten. Er moet dus een soort zij-ingang zijn waar die laatste groep naar binnen kan. En die is er.’   

'Hoe kunnen jongeren met verschillende culturele achtergronden op een veilige manier uit de kast komen?’

Focus op jongeren

In het laatste deel van de bijeenkomst gaat gespreksleider Rahma El Hannoufi, directeur Empower Team in gesprek met Bert van Alphen, wethouder gemeente Den Haag, Sami el Ghalbzouri, beleidsmedewerker Amsterdam-West en Wendy Springer, beleidsmedewerker gemeente Gorinchem. Hoe heeft het Regenboogbeleid zich in de verschillende gemeenten ontwikkeld? In Den Haag was het beleid voorheen vooral gericht op de roze ouderen, de regenboog zebrapaden en materiaal voor het onderwijs. Van Alphen: ‘Dit vergeten we niet, maar we richten ons nu vooral op de jeugd. Hoe kunnen jongeren met verschillende culturele achtergronden op een veilige manier uit de kast komen?’ De gemeente Gorinchem is begin dit jaar Regenboogstad geworden. ‘Ook in onze gemeente ligt de focus op jongeren’, vertelt Springer. ‘We hebben sinds een half jaar een regionale COC en een locatie in de binnenstad waar mensen naartoe kunnen komen. Gorinchem is een kleine stad, maar onder de inwoners zijn 90 verschillende nationaliteiten. Het is dus een diverse gemeenschap en het COC is ook in contact met moskeeën en kerken.’

Samenwerken met de ‘heterogemeenschap’

Tijdens het gesprek met de gemeenten komt ook het onderwerp het bereiken van de doelgroep aan bod. In stadsdeel Amsterdam-West, waar ze voorlichting organiseren in verschillende wijken, zoeken ze hiervoor vooral de samenwerking op, zo vertelt El Ghalbzouri: ‘We werken samen met de heterogemeenschap met een biculturele achtergrond. Dit heeft een sterk effect op welke stappen de bezoekers van de voorlichtingsbijeenkomsten vervolgens nemen. Zo is er een voorbeeld van een bezoeker die actief werd als ambassadeur en onderdeel werd van de Queer Club West. Dit leert ons dat we geen kans onbenut moeten laten om koppelingen te maken.’  

Sensitief jongerenwerk

Ook in dit gesprek komt ter sprake hoe gemeenten onder andere het jongerenwerk lhbti+ sensitiever kunnen maken. De gemeente Gorinchem wil dit bijvoorbeeld doen door het jongerenwerk te koppelen aan de buurtsportcoaches. Ook Amsterdam-West zet sport in als middel. ‘Door bijvoorbeeld een voetbaltoernooi te organiseren met West Beweegt en Sexmatters’, zegt El Ghalbzouri. ‘Ook zijn we in gesprek met welzijnsorganisaties zoals DOCK. Jongerenwerkers doen hun best, maar tegelijkertijd moet je als stadsdeel ook sleutelpersonen aanreiken.’ Bert van Alphen: ‘Wat we kunnen doen is met instellingen het personeelsbeleid bespreken: hoe zorg je ervoor dat er diversiteit wordt nagestreefd binnen je eigen instelling? Welzijnsinstellingen gaan hier ook echt op sturen. Dit geldt niet alleen voor het jongerenwerk, maar ook voor het onderwijs. Dan beklijft het in de samenleving.’