Zelfhulpinitiatieven ondersteunen als gemeente in tijden van corona

Het is het begin van intelligente lockdown. In het ZeeuwseTholen ziekt een meneer (70+) uit van de corona. Tijdens zijn quarantaine en zijn besmetting heeft hij veel vragen. Maar ook deskundigen weten nog geen antwoorden op zijn vragen. Later neemt hij contact op met de gemeente. ‘Ik wil iemand van steun kunnen zijn, die hetzelfde doormaakt als ik. Kan ik een steunpunt starten?’ Van zijn ondersteuningsvraag maakte de gemeente Tholen werk.

Jacqueline Heijboer, beleidsmedewerker Wmo en informele zorg bij gemeente Tholen vertelt: ‘Het kwam bij ons terecht via het crisisteam. Onze missie als gemeente is verbinden en versterken, vanuit traditie en ambitie. We willen ruimte geven aan Thoolse samenleving, het steunen van initiatieven draagt daaraan bij. In coronatijd moet je dergelijke initiatieven niet laten liggen Elke vorm van ondersteuning kan waardevol zijn.’

Een telefoon

Het initiatief is een vorm van lotgenoten contact. Mensen kunnen bellen met vragen als: ‘Ik was zo ontzettend moe, had jij dat ook?’ Om het lotgenoten contact te ondersteunen kreeg meneer een telefoon in bruikleen. Het nummer is nu twee dagen per week te bereiken. Ook heeft meneer een kameraad gevonden die net als hijzelf corona heeft gehad en samen met hem het nummer bemant. De gemeente helpt de boodschap te verspreiden. Heijboer: ‘We hebben hem een telefoon in bruikleen gegeven en de PR verzorgd. Het is immers een kleinschalig initiatief, na twee overleggen waren we klaar.’ De boodschap wordt nu verspreidt via lokale kranten en bladen, sociale media, huisartsen en zorgloketten, maar toch loopt het niet storm. 

'De echte vraag is dan waarom zou je het niet doen'

Niet stilstaan

Heijboer: ‘Maar wie weet komt dat nog en anders moeten we later de conclusie trekken dat het niet meer nodig is. Je kunt in dit soort tijden niet te lang stil staan bij wat kost dat wel niet? En hoe meten we dat? De investering is klein het enthousiasme is groot. De echte vraag is dan waarom zou je het niet doen. Tenslotte hoeft ook niet alles uit te monden in een grootschalig project. Het steunen van kleine initiatieven als deze is soms ook meer dan voldoende om de burger te helpen.’

De bal bij de initiatiefnemer

Heijboer waakt ervoor dat het initiatief in handen van de twee heren blijft. ‘Het is belangrijk dat de gemeente aanzet tot denken in de samenleving hoe je elkaar kunt helpen, en niet alle hulp in eigen handen neemt. Bijvoorbeeld: we willen helpen door posters te laten drukken. We bieden het aan zodat het in onze eigen bedrijfsprocessen kan tegen lage kosten. Maar het is wel de bedoeling dat de heren zelf aangeven wat er dan op zo’n poster staat. Het zijn hun posters en het is hun initiatief.’ 

Voordelen van een kleine gemeente

Het Zeeuwse Tholen bestaat uit twee eilanden. De eilanden zijn door dammen en bruggen verbonden met Zeeland en Noord-Brabant. En telt zo’n 25.780 inwoners. Het zijn van een kleine gemeente kent voordelen volgens Heijboer als het gaat om het ondersteunen van initiatieven. ‘Er is een ons kent ons cultuur. Daarmee weet je elkaar te vinden, kun je aansluiten bij bestaande initiatieven. Er kan vlug gehandeld worden.’ Een punt dat ze graag aan andere gemeenten meegeeft als tip. 

Tips om initiatieven te ondersteunen

  • Stimuleer inwoners in de gemeente zelf tot nadenken over hoe je elkaar kunt helpen en versterken. Verenigingen in een dorp of stad kunnen vaak al veel doen voor elkaar.
  • Soms slaagt iets niet, dat is ook buiten de coronatijd zo. Durf het aan en kijk gaandeweg hoe het loopt en wat er nodig is. 
  • Sluit aan bij bestaande initiatieven
  • Durf te starten ook al is nog niet alles tot in detail uitgewerkt.
  • Stel samen de belangrijkste kaders vast.

Iets kunnen betekenen voor elkaar is het minste wat we kunnen doen

Aandacht voor elkaar

‘Het initiatief van meneer is een sprekend voorbeeld. Het krijgen van corona blijkt een hevige ervaring en de coronacrisis laat iedereen onzeker zijn. Iets kunnen betekenen voor elkaar is het minste wat we kunnen doen lijkt het credo. Ook zorgloketten, vrijwilligersorganisaties of betrokken inwoners in de gemeenten bieden hulp aan. Dat gaat over het doen van boodschappen of de hond uit laten. Maar overal zijn hulpvragen op enkele na uitgebleven. Heijboer: ‘Ik denk dat veel mensen hulp vinden in het persoonlijk netwerk, denk aan buren, vrienden, en familie. Als iedereen thuis blijft of thuiswerkt dan heb je meer tijd en ben je waarschijnlijk toch in de buurt. 

In een andere fase

Heijboer: ‘We verwachten dat het initiatief van tijdelijke aard is. We zijn ook in een andere fase belandt.’ Tholen had relatief veel besmettingen maar het is op de retour. Heijboer: ‘Het virus lijkt op vakantie te zijn, maar kan zo weer terugkomen. Ook zijn er nieuwsberichten dat een coronabesmetting kan leiden tot langdurige klachten of beschadiging aan de longen. Dus we laten het initiatief nog even in de lucht. Ook zodat we de communicatie nog kans geven om te landen bij hen die er steun in kunnen vinden.’ Misschien willen ouderen die getroffen zijn door corona elkaar nog treffen, ervaringen uitwisselen of vragen stellen aan een revalidatiearts over restverschijnselen. De heren van de coronalijn houden de vinger aan de pols.'

Movisie-expert Margit van der Meulen reageert: 

‘Centraal bij zelfhulp staat de eigen ervaring om met elkaar aan herstel te werken, maar dat betekent niet dat je als gemeente geen ondersteuning bieden kan. Net als bij mantelzorg of vrijwilligerswerk kan de gemeente helpend zijn. De uitwerking die Tholen kiest, is gericht op een klein initiatief. Dat heeft de potentie om uit te groeien tot iets groters. Bijvoorbeeld een wekelijkse inloop. Even elkaar zien en van elkaar horen hoe het is. Mensen die al besmet zijn geweest lopen minder risico en afstand kan altijd. Weten dat je met anderen met eenzelfde ervaring contact kan hebben, kan steunen. Meebewegen met de behoeften is ondersteunen. Als gemeente daar oog voor hebben - en de bijbehorende voorwaarden zoals een zaaltje - stimuleert de betrokkenen om stappen te zetten.’