Toegang in ontwikkeling
Een bronnenstudie naar wat werkt, wat bevordert en wat belemmert in de gemeentelijke toegang
Inmiddels is al veel onderzoek gedaan naar de toegang tot (gemeentelijke) ondersteuning in het sociaal domein, wat knelpunten en ervaringen zijn. Om gemeenten te ondersteunen bij het verder inrichten van de toegang heeft de VNG Movisie gevraagd om overzicht en inzicht te bieden in wat volgens bestaande studies wel en niet werkt. Zo kunnen we gemeenten helpen bij de verdere ontwikkeling van de toegang tot het sociaal domein.
Een inwoner die aanklopt bij de gemeente voor hulp bij het dagelijks leven, wil weten hoe en bij wie hij dat kan doen. Voor iedereen, maar vooral voor mensen in een kwetsbare positie, is het belangrijk dat je snel de hulp kunt krijgen die je nodig hebt. Het tijdig vinden van de juiste hulp via de gemeente noemen we ook wel ‘de toegang’. Voor veel mensen gaat het goed. Maar uit onderzoek blijkt dat nog niet iedereen gemakkelijk de juiste weg kan vinden en dat er nog verschillende uitdagingen voor gemeenten liggen als het gaat om de toegang.
Keuzes maken bij de inrichting van de toegang
Veel aandacht ging in de afgelopen jaren bij de toegang uit naar het ‘inrichten’ en beleid maken. Het besef dat voortaan verantwoordelijkheden en taken voor de toegang tot ondersteuning bij de gemeenten kwamen te liggen, heeft bij veel gemeenten geleid tot het opzetten van nieuwe lokale teams en het versterken en aangaan van samenwerking met (lokale) aanbieders. Hierbij valt op dat gemeenten verschillende keuzes maken bij de inrichting van de toegang. Gemeenten stemmen af op wat zij het beste vinden passen gezien financiële tekorten, de lokale situatie en historie. Met de komst van de decentralisaties ontstonden vele wijzigingen in de organisatie van de toegang. Hierdoor was het voor professionals niet altijd duidelijk hoe en met wie zij inwoners konden ondersteunen. Bovendien kregen zij te maken met nieuwe kaders en administratie. Dat kost tijd die zij niet kunnen besteden aan de mensen om wie het gaat.
Lees hier het volledige rapport
De inwoner als uitgangspunt
In onze inspanningen voor het verbeteren van de toegang is een terugkerend en veelomvattend werkzaam element: de inwoner als uitgangspunt. De infographic toont de werkzame, belemmerende en bevorderende elementen in relatie tot ‘de inwoner als uitgangspunt’.
Infographic en bronnenstudie kunnen door gemeenten worden gebruikt in het gesprek over het verbeteren van de toegang en helpt om keuzes te onderbouwen. De eerder geformuleerde uitgangspunten bij het verbeteren van de toegang komen hiermee overeen. In het rapport kan per element worden doorgeklikt naar de onderzochte bronnen.
Download de infographic als pdf
Richtingaanwijzer
Voor professionals in de toegang is de infographic een bevestiging dan wel richtingaanwijzer voor de transitie waarin het werkveld zich nog steeds bevindt.
De publicatie bevat tips voor verdere inrichting en ontwikkeling van de toegang. In de bronnen komt naar voren dat het complex is om ondersteuning te krijgen, zeker als je als inwoner vragen op meerdere gebieden hebt. Elke inwoner heeft er belang bij dat de gemeente duidelijkheid verschaft over de toegangspoort tot het sociaal domein. Ook voor mensen met eenvoudige vragen is het van belang om deskundig en tijdig geholpen te worden. Investeer als gemeente in deze professionaliteit en bespreek met elkaar en met samenwerkingspartners de dilemma’s die zich voordoen in de praktijk, Samen naar een oplossing zoeken brengt zowel inwoners als professionals verder dan het heen en weer schuiven van een ‘casus’.
Integraal werken en maatwerkdenken
Om echt integraal te kunnen werken is het nodig dat professionals inwoners kunnen helpen voorbij de schotten van de beleidsdomeinen en drie decentralisatiewetten. Samengevat betekent dit:
Professionele ruimte om maatwerk te leveren, een maatwerkbudget, steun en vertrouwen in de professionals vanuit het management bieden die ruimte.
Escaleren op landelijk niveau naar ministeries biedt mogelijkheden. Ministeries zijn nodig om maatwerkdenken bij uitvoeringsorganisaties te bevorderen. Breed kijken, naar diverse leefgebieden waar problemen in het dagelijks leven kunnen ontstaan. Heeft een inwoner bijvoorbeeld ook baat bij schuldhulpverlening, gezondheidszorg, armoedebeleid, onderwijs, enzovoort.
Een overbruggingsbudget kan helpen wanneer het niet meteen duidelijk is welke financiering toepasselijk is.
Rienk Janssens schreef deze maand het essay Nieuwsgierig verbeteren, waarin hij gemeentelijke praktijken langsloopt op zoek naar een ‘goed werkend toegangsmodel’.
Navigeren in het rapport gaat zo:
Op pagina 9 staat de infographic, alle elementen zijn klikbaar en leiden naar de beschrijving en bronnen.
Met de hamburger bovenaan de pagina's keer je terug naar de infographic