Eenzaamheid bij mensen met een LVB verminderen
Leerbijeenkomst biedt handvatten
Organiseer geregelde ontmoetingen tussen mensen met en zonder LVB, bijvoorbeeld rond kunst, sport of muziek. Op die manier kun je eenzaamheid bij mensen met een lichte verstandelijke beperking helpen verminderen en voorkomen.
Dat was de belangrijkste conclusie van de onlinebijeenkomst ‘Eenzaamheid bij mensen met een LVB verminderen’, op 29 april. De leerbijeenkomst was de eerste in een serie van drie die Movisie dit jaar organiseert rond het thema ‘mensen met een lichte verstandelijke beperking’.
‘Doel van de sessies is om te komen tot informatie-uitwisseling tussen praktijkwerkers’, zegt dagvoorzitter Els Hofman, expert bij Movisie. ‘We willen elkaar inspireren en manieren en methoden delen die eraan bijdragen dat mensen zich prettig voelen in hun omgeving en optimaal kunnen participeren.’
Gehandicaptenzorgprijs
Tijdens de leerbijeenkomst van 29 april worden twee initiatieven belicht die eenzaamheid onder mensen met een LVB willen helpen terugdringen. Een ervan, ‘Iedereen doet mee’ van Aveleijn, is winnaar van de gehandicaptenzorgprijs 2021, initiatief van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). In dit project worden kunstenaars met en zonder beperking aan elkaar gekoppeld en gaan ze samen aan de slag bij het maken van een kunstwerk. Dat verloopt volgens een gestructureerd stappenplan en onder begeleiding van Aveleijn. Tijdens de bijeenkomst is een filmpje te zien dat toont hoe de duo’s aan de slag zijn én hoe ze na afloop reflecteren op hun samenwerking. De reacties zijn enthousiast: samen kunst maken kan leiden tot eerlijk en intens contact.
Samen kunst maken kan leiden tot eerlijk en intens contact.
Succesfactor is volgens Aveleijn dat de duo’s aan de hand van een gesprekshandleiding stap voor stap worden begeleid om gelijkwaardig samen te werken. Ook Ellis Jongerius, directeur van de LFB, belangenvereniging van mensen met een LVB en zelf ervaringsdeskundige, ziet veel in zo’n gestructureerde aanpak. ‘Hij helpt mensen over en weer vragen te stellen en daarbij de wederzijdse schroom te overwinnen en de eigen kwetsbaarheid te laten zien. In de uitwisseling mogen beide kanten zijn wie ze zijn en dat kan over en weer bijdragen aan een geluksgevoel.’
Buitengewoon Fluor Festijn
Het tweede project dat tijdens de onlinebijeenkomst wordt gepresenteerd, is het Buitengewoon Fluor Festijn. Dit muziekfestival vond plaats op zondag 31 maart 2019 en had tot doel dat mensen met en zonder beperking elkaar konden ontmoeten en leren kennen, en dat er vriendschappen zouden kunnen ontstaan. Priscilla Bitterling van Amerpoort organiseerde het festival vanuit Amerpoort, samen met onder anderen vrijwilliger Jeroen Speksnijder. Met hulp van sponsoren en veel vrijwilligers wisten ze het festival in een paar maanden van de grond te krijgen.
Beiden spreken van een enorm succes. De kaarten voor het festival waren in no time uitverkocht en Bitterling, die 14 jaar bij Amerpoort woont en veel mensen kent met een beperking, kreeg na afloop een overweldigend aantal positieve reacties. Speksnijder heeft zelf een dochter met een LVB, die het festival ook bezocht: ‘Zij kijkt altijd naar haar grote broer van 22 jaar, die alle festivals afgaat. Zij kan dat normaal gesproken niet maar zij mocht nu zelf ook. Dat vond ze geweldig.’ En zij was bepaald niet de enige, blijkt uit een filmpje over het festival, dat tijdens de bijeenkomst wordt getoond en waar het enthousiasme van de bezoekers van afspat. ‘Thuis voel ik me vaak alleen, maar hier op dit festival heb ik mensen om me heen en leer ik nieuwe mensen kennen’, zegt Patrick Leeuwenkamp in het filmpje. Leeuwenkamp is ervaringsdeskundige met een LVB en stond tijdens het festijn achter de bar. Hij sloot er vriendschap met een cameraman van de lokale omroep. Inmiddels is hij geregeld bezoeker geworden van de lokale omroep.
Meer dan eenmalig
Een vraag die bij veel aanwezigen opkomt en in de chat van de onlinebijeenkomst wordt gedeeld is: hoe zorg je dat initiatieven zoals van Aveleijn en Amerpoort het karakter van eenmalige gebeurtenissen overstijgen? Priscilla Bitterling antwoordt dat Amerpoort plannen heeft om het festival jaarlijks te herhalen, ‘en misschien wel maandelijks’. In de tussentijd voorziet Amerpoort in een ontmoetingscafé, waar mensen met en zonder een LVB elkaar elke waar mensen met en zonder een LVB elkaar elke woensdag kunnen ontmoeten.
Het waardevolste van dit project waren de gelijkwaardige, oprechte ontmoetingen.
Ellen van Heek van Aveleijn geeft aan dat het concept van ‘Iedereen doet mee’ ook toe te passen is op andere terreinen. ‘Het waardevolste van dit project waren de gelijkwaardige, oprechte ontmoetingen. En daar willen we ook mee verder’, zegt ze. Nu was kunst het middel, maar een volgende keer is dat misschien sport, want we zijn al druk bezig met de voorbereiding van de Special Olympics volgend jaar in Twente. Daar kunnen we dezelfde principes toepassen, door bijvoorbeeld mensen met en zonder LVB die van dezelfde sport houden, aan elkaar te koppelen.’
Signalen herkennen
Aan het begin van de bijeenkomst heeft dagvoorzitter Els Hofman een korte theoretische uiteenzetting over eenzaamheid gegeven. Zo heeft ze duidelijk gemaakt dat er verschillende soorten eenzaamheid zijn, zoals sociale eenzaamheid en emotionele eenzaamheid. De oorzaken van eenzaamheid kunnen verschillen, van individuele oorzaken zoals gebrekkige sociale vaardigheden tot maatschappelijke oorzaken, zoals de komst van het coronavirus. Daarnaast kunnen veranderingen in het sociale netwerk eenzaamheid veroorzaken, zoals levensgebeurtenissen als verlies of scheiding.
Tijdens de sessie komt vanuit het publiek de vraag op of je eenzaamheid bij mensen met een LVB eigenlijk kunt herkennen. Hofman speelt de vraag door aan ervaringsdeskundige Ellis Jongerius. Die beklemtoont dat dat natuurlijk verschilt van persoon tot persoon. ‘Maar let op als mensen zichzelf gaan verwaarlozen’, zegt ze. ‘En als mensen in keer totaal ander gedrag gaan vertonen kan dat ook een signaal zijn. Bijvoorbeeld dat ze plotseling heel veel gaan durven en anderen overspoelen. In die gevallen is het goed om extra alert te zijn.’
Volgende leerbijeenkomsten
In 2021 organiseert Movisie nog twee bijeenkomst over de positie van mensen met een LVB. Houd de Movisie-agenda in de gaten.
