Hoe zetten jullie je voor lhbti+ emancipatie in?

Linda: Vier jaar geleden heb ik samen met Suleika El Mhassani Diversity Almere opgezet: een lhbti+ jongerengroep die gelijkgestemden van 12 tot 27 jaar oud bij elkaar brengt in Almere. Zelf merkten Suleika en ik dat er weinig mogelijkheden waren voor lhbti+ jongeren om elkaar te ontmoeten in Almere en dat zij onder andere hierdoor in gevaarlijke situaties terechtkwamen. Zo zagen we dat sommige jongeren via datingapps, waar veel gevaar op de loer ligt, op zoek gingen naar gelijkgestemden en dan soms met iemand werden geconfronteerd die zich online veel jonger had voorgedaan. We hoorden dan bijvoorbeeld dat jongeren in een hotelkamer afspraken en dan vervolgens niet zo goed wisten hoe ze daar weg moesten komen. Suleika en ik wilden daarom een veilige plek creëren voor lhbti+ en open-minded jongeren om samen te komen, ervaringen uit te wisselen en informatie met elkaar te delen. Juist voor (lhbti+) jongeren is het belangrijk om elkaar te kunnen ontmoeten. De locatie waar we elkaar treffen is omwille van veiligheid en behoefte aan anonimiteit alleen bekend bij de jongeren die zich vooraf aanmelden en bij de jongerenwerkers. De eerste keer kwamen er vijftien jongeren, sommigen hoorden het via via en iemand had het via diens oma gehoord die het in de krant had gelezen. De jongeren gingen vooral met elkaar in gesprek. Zo was er iemand die helemaal aan het begin van zijn transitie stond die tips kreeg van iemand die al wat verder was. Later kwam er ook een groepje jongeren dat zich hard wilde maken voor een regenboogpad in Almere. Om de week hebben we een inloopsessie. De GGD Flevoland komt ook langs om seksuele voorlichting te geven, omdat het op school toch heel erg gericht is op heteroseksualiteit. Verder hebben we activiteiten als films kijken, maar we geven bijvoorbeeld ook sollicitatietrainingen (specifiek gericht op de lhbti+ gemeenschap).

Claire: Als documentairemaker ben ik verbonden aan Cine Inclusief, een stichting die documentaires binnen de thema’s diversiteit en inclusie maakt. De onderwerpen proberen we op een laagdrempelige en toegankelijke manier te brengen. Op die manier werken we aan de acceptatie van mensen voor wie dat helaas nog niet altijd vanzelfsprekend is. Daarnaast zit ik in het regenboogoverleg waarin ik samen met de gemeente Almere werk aan zichtbaarheid van de lhbti+ gemeenschap, geef ik gastlessen op middelbare scholen en ben ik betrokken bij de Winter Pride. Zelf ben ik trans vrouw en daar heb ik heel lang mee geworsteld. Ik heb het lang voor mezelf gehouden, maar op een gegeven moment kon ik niet anders dan voor mezelf kiezen en mijn eigen leven leiden. Toen ik eindelijk uit de kast kwam vond ik dat ik me moest inzetten om het andere lhbti+ personen makkelijker te maken, juist omdat ik wist hoe moeilijk het kan zijn. En omdat ik filmmaker ben kwam ik al snel tot het idee om een documentaire te maken. Ik regisseerde de documentaire De Oversteek, waarin een aantal trans mensen van verschillende leeftijd spreken over hun sociale transitie. In de media is vaak aandacht voor het medische stuk, maar dat is eigenlijk veel minder belangrijk. Wat doet het sociaal met mensen om in transitie te gaan? En hoe reageert de omgeving? Dat zijn vragen die van belang zijn. Die titel van de documentaire is direct gerelateerd aan Almere, want we hebben in onze stad als het eerste transpad van Europa. Daarom vind ik het een mooi metafoor. De documentaire gaat namelijk over de oversteek naar jezelf. Momenteel ben ik bezig met twee andere documentaires. Eentje gaat over thuis- en dakloze lhbti+ jongeren, die vaak dakloos raken nadat ze uit de kast komen. En de andere documentaire draait om de verbinding tussen jongere en oudere lhbti+ personen uit Almere.

'Ik vind het geweldig om te zien dat onze jongerengroep ook herkenning en erkenning kan vinden in hun eigen stad.'

Wat zijn de specifieke uitdagingen voor de lhbti+ gemeenschap in Flevoland?

Linda: Ik merk dat onze lhbti+ jongeren toch lastig gevallen worden door andere jongeren in de stad als ze openlijk zichzelf zijn. Dat zag ik bijvoorbeeld bij het hijsen van de vlag tijdens Coming Out Day. Sommigen werden onderweg naar huis zelfs belaagd door een hele groep. En dit terwijl we op scholen goed bezig zijn met GSA’s (Gender & Sexuality Alliance, een groep leerlingen die zich sterk maakt voor een veilige omgeving op school). Je zou denken dat Almere een vrije stad is, maar op dat soort momenten word je toch geconfronteerd met de weerbarstige realiteit voor veel lhbti+ personen. Er is dus nog veel werk aan de winkel.

Claire: Helaas zijn we daar als stad niet uniek in. Landelijk worden er, bijvoorbeeld in Amsterdam, regenboogvlaggen in de fik gestoken en kapotgemaakt. Recentelijk werden in Almere enkele foto’s van de Pride Photo-tentoonstelling met verf beklad. Een van de foto’s, die van een naakte transgender man, zou te ‘expliciet’ zijn en werd door de gemeente verplaatst. Ik vind het hypocriet dat er aanstoot wordt genomen aan zo’n poster terwijl er overal naakt te zien is en daar niet moeilijk over wordt gedaan. Er is vooral veel negatieve aandacht geweest in de pers over de tentoonstelling. Dat geeft weer aan dat de acceptatie nog te wensen overlaat. Recentelijk zijn ook het regenboog- en transpad beklad in Almere.
Linda: En er is nog een andere uitdaging. De jongeren die boven de twintig zijn vinden vaak hun weg naar andere steden zoals Amsterdam, waar meer te doen is voor lhbti+ personen. Maar ook voor tieners is het belangrijk om te weten dat ze in hun huidige omgeving niet de enige zijn die in een zoektocht zitten naar hun seksualiteit en gender. Ik vind het dan ook geweldig om te zien dat er vriendschappen ontstaan in onze jongerengroep zodat ze ook herkenning en erkenning kunnen vinden in hun eigen stad.

'Op bepaalde scholen doen groepen lhbti+ zijn af als een ziekte.'

Claire: Wat ik door mijn gastlessen op middelbare scholen constateer is dat er op bepaalde scholen, voornamelijk op vmbo-scholen, groepen zijn die enorm vijandig tegenover lhbti+ personen staan en het soms zelfs als ziekte afdoen. Ik heb ook lessen gegeven op scholen waar het helemaal oké was, dat is dan een hele verademing. Maar soms ga je uitgeput weg van een school na zo’n gastles.
Linda: Een tijd geleden zijn we op een bijeenkomst van Stichting Bureau Gelijke Behandeling Flevoland geweest in Lelystad, en daar waren veel docenten en jongerenwerkers uit heel Flevoland die aangaven dat ze geïnteresseerd waren in de aanpak van Diversity Almere en inzagen dat het bij hen, bijvoorbeeld in de Noordoostpolder of de gemeente Dronten, ook nodig. In Emmeloord hebben we contact met een groep jongerenwerkers die ook iets soortgelijks van de grond wil krijgen. 

Wat zijn jullie eigen ervaringen zijn als het gaat om jezelf kunnen zijn in jullie provincie?

Claire: Als trans vrouw heb ik weinig last van transfobie, omdat de meesten mensen bij mij niet zo snel zien dat ik trans ben– ik kan in de massa opgaan. Maar als ik met mijn vrouw ben is dat wel anders en word ik geconfronteerd met straatintimidatie. Ik zat voorheen in een heterorelatie, maar zit nu in een lesbische relatie. En dan merk je wel dat mensen vaak naar ons kijken of gaan toeteren als ze met de auto langsrijden. 

Linda: Toen wij dat regenboogpad in Almere wilden realiseren hebben we een ludieke actie opgezet en zijn we samen met een groepje jongeren en de wethouder gaan helpen met het spuiten van de kleuren. Op dat moment kwamen een aantal jongeren langs die riepen dat ze nooit over dat regenboogpad zouden gaan lopen. Toen was ik wel in shock over het gebrek aan respect van anderen. Het fijne aan Diversity Almere is dat je niet zichtbaar hoeft te zijn, en dat je in alle veiligheid jezelf kunt uitvinden. Er zijn ook veel ouders die meekomen naar onze bijeenkomsten, en dat vinden we heel mooi om te zien. Helaas zien we tegelijkertijd ook dat jongeren thuis niet geaccepteerd worden en bang zijn om verstoten te worden als ze vertellen dat ze homoseksueel of trans zijn. Dat is hartverscheurend te zien, als moeder raakt me dat enorm.

De verschillende organisaties die zich met lhbti+ emancipatie bezighouden weten elkaar te vinden in Flevoland.

Zijn er voorbeelden van mooie initiatieven in Flevoland die je graag zou willen benoemen. En waar andere provincies misschien iets van kunnen leren?

Claire: Een mooi Flevolands initiatief van Stichting Bureau Gelijke Behandeling Flevoland is de reizende foto-expositie Extremely Normal. Die gaat heel Flevoland rond. In die expositie worden de geportretteerde mensen losgekoppeld van het lhbti+ zijn. Ik vind dat een mooie insteek, omdat je de mensen achter de letters leert kennen. Het gaat over hun passies, werk en hun persoonlijkheden. Dat ze toevallig ook queer zijn is niet zo bijzonder. Ik heb zelf de video’s gemaakt die bij de tentoonstelling horen. Een ander mooi voorbeeld is dat er tijdens Coming Out Day gratis regenboogvlaggen zijn uitgedeeld die mensen op verschillende locaties konden ophangen en op sociale media konden delen met een hashtag. Het was zo’n succes dat de gemeente het nog een keer wil financieren. 

Linda: Ik vind het mooi dat de verschillende organisaties die zich met lhbti+ emancipatie bezighouden elkaar weten te vinden in Flevoland. We blijven niet ieder op ons eigen eilandje zitten, maar zoeken elkaar ook op en slaan de handen ineen. Zo kunnen onze jongeren weer iets doen bij verzorgingstehuizen met een Roze Loper bijvoorbeeld. Een paar jaar geleden zijn we op uitwisseling gegaan in Londen, waar we bij een groep gelijkwaardig aan Diversity Almere zijn gaan kijken hoe zij dingen aanpakken. Dat hebben we ook met een groep in Zoetermeer gedaan. Dat waren allebei bijzondere en leerzame ervaringen. Je komt door kennis uit te wisselen tot hele waardevolle inzichten. En je kunt elkaar spiegelen. Bij de Londense groep begonnen ze bijvoorbeeld meteen met de vraag wat ieders voornaamwoorden waren, terwijl onze jongeren het niet van belang vonden om dat meteen te delen.

Claire: Er is ook een website van Regenboog Netwerk Flevoland waar alle roze organisaties staan opgesomd. En we zijn met de gemeente bezig om lhbti+ mensen in asielzoekerscentra meer te betrekken bij onze organisaties in Almere– dat vind ik een goed initiatief.

Laten we hopen dat al die lhbti+ organisaties niet meer nodig zijn! 

Waar hopen jullie dat Flevoland over tien jaar staat als het om lhbti+ emancipatie gaat?

Claire: Laten we hopen dat al die organisaties niet meer nodig zijn! Het is heel simpel, we zijn allemaal mensen en laten we dat vooral voorop zetten. Hopelijk weten mensen op een dag niet meer wat die regenboogpaden zijn en moeten we kinderen uitleggen dat lhbti+ personen ooit werden gediscrimineerd. Maar er is veel werk aan de winkel. Wat ik vreemd vind, is dat elke gemeente 20 duizend euro krijgt als budget om iets aan lhbti+ emancipatie te doen. Vreemd dat een kleine gemeente evenveel krijgt als een grote stad. Die budgetten zouden gedifferentieerd moeten worden. De gemeente Almere legt gelukkig bij, daar mogen veel andere gemeenten een voorbeeld aan nemen.

Linda: Helemaal mee eens. Maar er is hoop: we zien steeds vaker dat lhbti+ jongeren ook naar de reguliere jongerenactiviteiten gaan en daar worden geaccepteerd. Het zou mooi zijn als dat op een dag gewoon de norm zou zijn.