In het gezond en actief leven akkoord staat dat werken aan een gezonde generatie urgent is. Waarom is die urgentie zo groot?

‘We weten al lang dat we met elkaar steeds ouder worden. We willen die extra levensjaren natuurlijk graag doorbrengen in welbevinden en goede gezondheid. Dat vraagt een verandering in de manier waarop we de zorg en ondersteuning inrichten. De gedachte achter het GALA is dat een integrale aanpak van gezondheidspreventie én het versterken van de sociale basis daaraan kunnen bijdragen.’

Hoe kan een sterke sociale basis bijdragen aan een gezonde generatie 2040?

‘Movisie loopt al jaren op allerlei plekken in het land mee met initiatieven in buurten en wijken waar inwoners – al dan niet samen met vrijwilligers of professionals – werken aan mogelijkheden om elkaar te ontmoeten, activiteiten met elkaar te ondernemen en zich te ontplooien. We zien dat zulke initiatieven er vaak voor zorgen dat inwoners beter gedijen en lekkerder in hun vel zitten.

Anderen ontmoeten en samen met anderen dingen ondernemen heeft positieve invloed op de gezondheid en het welbevinden van mensen, dat weten we uit onderzoek. Het leidt bijvoorbeeld tot minder depressies, is een buffer tegen stress en leidt tot een hogere levensverwachting. Als mensen participeren en kunnen bijdragen aan de samenleving, vergroot dat hun gevoel van eigenwaarde. Het bevorderen van ontmoeten en sociale participatie in wijken en buurten of gemeenschappen draagt dus bij aan de gezondheid van inwoners.

Wil je werken aan gezondheidspreventie, vitaal ouder worden, het terugdringen van gezondheidsachterstanden of een gezonde leefstijl, dan moet je beginnen bij de inwoners en hun omgeving. De sociale basis dus. Want daar kun je inwoners bereiken en aansluiten bij hun leefwereld. Dat geldt als je ze wilt stimuleren om meer te bewegen, maar ook bijvoorbeeld als je ouderen wilt laten meedoen aan een programma dat gericht is op valpreventie.’

Wat zie jij als topprioriteit voor gemeenten die de sociale basis in buurten en wijken willen versterken?

‘Gemeenten moeten eind 2024 een beleidsvisie hebben ontwikkeld op het versterken van de sociale basis. Het is van belang dat ze daar prioriteit aan geven, want zo'n visie geeft richting aan de stappen die ze de komende jaren gaan zetten. Tegen gemeenten die nog geen beleidsvisie hebben zou ik zeggen: zoek je samenwerkingspartners in de sociale basis op. Ga met ze in gesprek en stel de visie samen op. Zoek je gesprekspartners bij formele inspraakclubs, maar ook daarbuiten. Leg je oor te luisteren bij bewonersinitiatieven, vrijwilligersclubs, en zorg- welzijnsorganisaties. Breng met elkaar de sociale basis in kaart: welke netwerken en formele en informele voorzieningen zijn er en wie doet wat? Maar ook: hoe kun je samen nog sterker worden en de sociale kwaliteit voor inwoners verhogen?’

Movisie helpt gemeenten om de sociale basis te versterken. Wat kunnen gemeenten concreet bij Movisie ‘halen’?

‘Aansluitend bij het voorgaande: Movisie ondersteunt gemeenten dus onder andere bij het ontwikkelen van een beleidsvisie op de sociale basis. Binnenkort publiceren wij op onze website een artikel met handvatten om tot zo'n beleidsvisie te komen. Daarnaast verspreiden we praktisch bruikbare kennis over de andere acties die van gemeenten moeten ondernemen in het kader van het GALA in relatie tot de sociale basis. Hoe kun je eenzaamheid tegengaan, hoe kun je mantelzorgers beter ondersteunen en hoe kun je het lokale aanbod op het gebied van respijtzorg versterken?

Daarnaast biedt Movisie kennis over hoe je als gemeente effectief kunt samenwerken met maatschappelijk partners en inwoners. En niet in de laatste plaats gaan we ook handvatten bieden voor domeinoverstijgend werken, een harde noot om te kraken.’