Hoe zetten jullie je voor lhbti+ emancipatie in?

Bowien: Ik ben twee jaar coördinator van Jong&Out Haarlem geweest en ben sinds een half jaar werkzaam als algemeen bestuurslid bij COC Kennemerland. Ik probeer vooral goed op de hoogte te blijven van lhbti+ gerelateerde onderwerpen. Ik werk voornamelijk met jongeren en het valt me op dat zij erg geïnformeerd en belezen zijn over lhbti+ thema’s en ik wil hen goed kunnen begeleiden in hun zoektocht naar zichzelf. Ik probeer daarom vooral een veilige omgeving te creëren voor jongeren zodat ze zichzelf in alle rust kunnen ontdekken. Het uitvinden van wie je bent is een reis en er moet ruimte zijn voor twijfel en experimenteren. Naast mijn werkzaamheden voor COC ben ik politiek actief in de gemeente Haarlem en zit in de commissie ‘Samenleving’ waarvoor ik me met sociaal-maatschappelijke thema’s bezighoud. Ik ben me ervan bewust dat mensen nare dingen meemaken op basis van hun seksualiteit, dus ik wil me graag inzetten om hier een positieve verandering in te brengen. En al vind ik mijn seksualiteit geen boeiend kenmerk, ik spreek me er toch over uit in de hoop dat iemand anders zich in mij herkent. Representatie is belangrijk.

Iefke: Ik ben de voorzitter en oprichter van Safespace Alkmaar; een stichting die evenementen en activiteiten voor lhbti+ jongeren in Alkmaar en omstreken organiseert. Dit doe ik naast mijn studie Sociaal Werk. Safespace Alkmaar run ik samen met vijf anderen die zelf ook queer zijn en vonden dat er te weinig te doen was voor de community. We proberen vooral op een laagdrempelige manier en in huiskamersfeer aan community building te doen voor queer jongeren tussen de 18 en 35 jaar. De activiteiten en evenementen die we we organiseren variëren van een bingo en karaoke tot een pubquiz of clubnacht– er is voor ieder wat wils. We proberen hiermee lhbti+ personen in de omgeving met elkaar in contact te brengen én de stad in contact te brengen met de lhbti+ gemeenschap. Ik weet uit eigen ervaring dat queer jongeren zich vaak ook buitengesloten voelen in het reguliere nachtleven of zich niet veilig voelen. Door onze evenementen komen ook lokale ondernemers in contact met een grote groep lhbti+ jongeren. Hierdoor gaan zij vanzelf de potentie van onze groep inzien en wordt er op den duur meer rekening gehouden met de lhbti+ gemeenschap.

‘Vanuit onze gemeente ben je zo in Gay Capital Amsterdam, maar voor tieners is die stap toch heel groot.’

Wat zijn de specifieke uitdagingen voor de lhbti+ gemeenschap in Noord-Holland?

Bowien: Momenteel zijn er in Kennemerland amper ontmoetingsplekken voor lhbti+ personen. Natuurlijk ben je vanuit onze gemeente zo in Gay Capital Amsterdam. Maar onderschat niet: voor tieners is die stap toch heel groot. Bovendien kom je in het Amsterdamse ruige nachtleven ook snel in contact met drugs en andere gevaren, waar (lhbti+) tieners en jongeren vaak nog niet tegen opgewassen zijn of mee willen worden geconfronteerd.

Iefke: Helemaal mee eens. Ik vind het niet erg om een stuk te reizen en stap zo in de trein naar Maastricht. Maar de Reguliersdwarsstraat in Amsterdam is ook niet mijn eerste keus. Voor mijn scriptie over veilige ruimtes voor queer jongeren heb ik veel lhbti+ jongeren geïnterviewd. Veel van hen gaven aan dat ze Amsterdam enorm associeerden met drugs, seks en rock-’n-roll. Dat werd toch wel als intimiderend en een barrière ervaren, terwijl ze tegelijkertijd wel in contact wilden komen met andere queer jongeren in de omgeving. Sommigen misten ook aansluiting bij de scene in Amsterdam, omdat ze zich niet verbonden voelden met de stad. Ze zijn er niet opgegroeid en willen in hun eigen woonplaats mensen leren kennen die zijn zoals zij.

Bowien: Ik snap dat het intimiderend kan zijn wanneer je je seksualiteit nog niet helemaal hebt uitgezocht en vervolgens geconfronteerd wordt met een lhbti+ scene die heel erg expressief is en waarin mensen al goed weten wie ze zijn. Ik vind het persoonlijk leuk om af en toe naar Amsterdam te gaan en ik hou ook van het uitgaansleven. Maar als je gewoon liever een bingo doet in een queer setting ben je daar misschien niet helemaal op de juiste plek.. Bovendien houdt niet iedere lhbti+ persoon van uitgaan. Er moeten meer mogelijkheden voor lhbti+ personen zijn om elkaar te leren kennen; dat hoeft niet per se tijdens een wilde clubnacht.

‘Bij ons wordt homoseksualiteit gedoogd. Mensen vinden het prima, maar ze willen het liever niet zien.’

Wat zijn jullie eigen ervaringen zijn als het gaat om jezelf kunnen zijn in jullie provincie?

Bowien: Ik heb zelf nooit echt een coming-out gehad. Als iemand ernaar vraagt dan zeg ik vaak dat ik biseksueel ben. Ik denk dat we er in Nederland ook een te groot ding van maken, dat ‘ene moment wanneer je het iedereen gaat vertellen’. Ik heb eigenlijk altijd al geweten dat ik me zowel mannen als vrouwen leuk vind. Alleen leven we in zo’n ontzettend binaire wereld dat ik lang het gevoel heb gehad dat ik moest kiezen tussen het een óf het ander. Gelukkig heb ik nooit iets naars meegemaakt in Haarlem omwille van mijn biseksualiteit. Ik word echter wel regelmatig geconfronteerd met mensen die niet begrijpen waarom er aparte dingen georganiseerd moeten worden voor de lhbti+ gemeenschap. Zij zien en ervaren de discriminatie die lhbti+ personen meemaken niet en denken dat het allemaal al goed geregeld is. Daarom is het belangrijk dat we het blijven uitleggen aan het grote publiek en dat er meer educatie komt op school over lhbti+ onderwerpen, om het bewustzijn te vergroten.

Iefke: Helaas ben ik in Alkmaar best vaak lastig gevallen omdat ik lesbisch ben. Als ik bijvoorbeeld hand in hand met mijn vriendin over straat liep. Mannen roepen dan nare dingen of beweren dat wij nog nooit een ‘echte man’ hebben gehad en daarom in een lesbische relatie zitten. En in gesprekken kunnen mensen soms best aanvallend zijn als je het over lhbti+ rechten of discriminatie hebt. Gelukkig ben ik niet op mijn mondje gevallen en durf ik me uit te spreken over ongelijkheid. Ik heb zelf nooit moeite gehad met mijn homoseksualiteit, maar ik had wel altijd het gevoel dat ik de enige lesbienne was. Al was dat natuurlijk niet zo. Vooral op de middelbare school voelde ik me daardoor eenzaam en werd depressief. Het voelde alsof ik het er met niemand over kon hebben omdat het onderwerp taboe was. Op school kreeg ik ook weinig voorlichting over lhbti+ thema’s. Bovendien miste ik een plek waar ik mijn identiteit kon uitvogelen, er was niets voor lhbti+ jongeren toen ik jonger was. Tegenwoordig ben ik comfortabel met wie ik ben. Al moet ik nog altijd aan sommige mensen uitleggen waarom een Pride nodig is en waarom er specifieke plekken nodig zijn voor lhbti+ personen. Mensen vinden het raar dat wij onszelf ‘afzonderen’ terwijl we gelijk willen zijn. Ik leg dan uit dat het anders is om als hetero een kroeg in te stappen dan als homo. Wat ik ook apart vind is dat er tijdens Alkmaar Pride alles lijkt te kunnen, en dat ik een dag later als ik met mijn vriendin hand in hand loop toch gekke blikken krijg. Bij ons wordt homoseksualiteit dus gedoogd. Mensen vinden het prima, maar ze willen het liever niet zien.

Bowien: Gelukkig zijn er in Noord-Holland steeds meer GSA’s (Gender & Sexuality Alliance, een groep leerlingen die zich sterk maakt voor een veilige omgeving op school) dan voorheen. Jongeren voelen zich nu iets minder alleen dan toen wij op de middelbare school zaten. Ook ik voelde me heel alleen omdat ik dacht dat er niemand was zoals ik. Achteraf gezien waren er natuurlijk meer mensen zoals ik, alleen wist ik ze niet te vinden. Ik vind het mooi om te zien dat jongeren elkaar nu steeds eerder weten te vinden en dat lhbti+ personen al jong zichzelf durven te zijn. In series is natuurlijk meer representatie dan vroeger, dus jongeren doen er een stuk minder moeilijk over dan toen wij op de middelbare school zaten.

‘Het zou fijn zijn als de gemeente initiatieven uit de lhbti+ gemeenschap zelf financieel ondersteunen. Geef ons zelf inspraak’

Zijn er voorbeelden van mooie initiatieven in Noord-Holland die je graag zou willen benoemen. En waar andere provincies misschien iets van kunnen leren?

Bowien: De gemeente Haarlem is een postercampagne begonnen genaamd ‘In Haarlem kies je zelf wie je liefhebt’ met foto’s van diverse koppels. Dat was tof. Haarlem is ook een Regenbooggemeente en sinds dit jaar hebben we een wethouder die diversiteit in de portefeuille heeft. Er is een regenboogoverleg waar verschillende instanties zitten die zich bezighouden met lhbti+ beleid en die samenwerking tussen de verschillende instanties vind ik heel goed. Samen kom je veel verder.

Iefke: Ik heb gemengde gevoelens over de gemeente Alkmaar en haar regenboogbeleid. Er is een mooi regenboogbankje en een regenboogzebrapad in de stad. Hoewel dat als iets kleins klinkt, doet dat kleine beetje zichtbaarheid heel veel in een stad als Alkmaar. Het is te prijzen dat de gemeente dit heeft gerealiseerd. Andere gemeentes kunnen hier zeker een voorbeeld aan nemen. Tegelijkertijd zou het ook fijn zijn als de gemeente initiatieven die vanuit de lhbti+ gemeenschap zelf komen, zoals Safespace Alkmaar, financieel zou ondersteunen. Een regenboogbankje kost enorm veel geld, we moeten goed nadenken over hoe we het geld verdelen en waar het terecht komt. Geef ons zelf inspraak. Ik heb veel fijne mensen om me heen waarvan een groot gedeelte zelf ook queer is. Ik heb daardoor het gevoel dat ik in een soort mini lhbti+ gemeenschap zit. Juist daarom gun ik iedereen het gemeenschapsgevoel en kwam ik op het idee om samen met anderen Safespace Alkmaar op te zetten. 

We hebben ervoor gekozen om zelf een stichting op te zetten in plaats van onderdeel te worden van bijvoorbeeld het COC, zodat we onze eigen visie kunnen waarborgen en een eigen koers kunnen varen met Safespace Alkmaar. We merken vanaf het begin dat er veel animo is en dat veel mensen naar Safespace Alkmaar komen. Ik wist niet eens dat er zo enorm veel queer personen in Alkmaar waren! 

Waar hopen jullie dat Noord-Holland over tien jaar staat als het om lhbti+ emancipatie gaat?

Bowien: Het lijkt me tof als er een Pride in Haarlem komt. En ik hoop dat het als vanzelfsprekend wordt om inclusief te denken en handelen. Hierin kan de gemeente Haarlem denk ik het goede voorbeeld geven door zelf divers te zijn. Over tien jaar is dit hopelijk niet meer iets wat we hoeven uit te leggen maar de standaard.

Iefke: Ik hoop dat er over tien jaar meer wordt samengewerkt mét de lhbti+ gemeenschap in plaats van dat er enkel over de gemeenschap wordt gesproken in beleidsstukken. Het is leuk om te kunnen zeggen dat je een Regenbooggemeente bent, maar ik vind dat je vooral moet kunnen laten zien dat je resultaten boekt op het gebied van lhbti+ emancipatie. We zijn er niet voor de sier. Hopelijk zijn we over tien jaar een volwaardige gesprekspartner en niet alleen een imago-dingetje. Maar als we zo doorgaan, moet dat vast wel goedkomen.