Referentiekader om objectiever te kijken naar gedrag
Het duiden en beoordelen van grensoverschrijdend gedrag
Grensoverschrijdend gedrag is een ingrijpend en veelvoorkomend probleem dat verschillende domeinen van onze samenleving raakt. Met enige regelmaat verschijnen er nieuwsberichten die het maatschappelijk debat voeding blijven geven. Of het nu gaat om seksueel geweld, intimidatie op de werkvloer of andere vormen van grensoverschrijdend gedrag, de impact op slachtoffers en de samenleving als geheel is verwoestend. Een referentiekader vormt de basis voor het vaststellen van duidelijke normen en waarden zodat we objectiever naar gedrag kunnen kijken.
Om grensoverschrijdend gedrag te duiden en te beoordelen, maakt Movisie in haar methodieken rondom (ex-)partnergeweld en grensoverschrijdend gedrag bij kinderen en jongeren gebruik van een referentiekader. Wat houdt dit referentiekader in?
Met een referentiekader wordt gedrag langs een aantal criteria gelegd. De criteria zijn: is er wederzijdse toestemming, hoe zit het met de vrijwilligheid en gelijkwaardigheid, past het gedrag bij de leeftijd (met name bij kinderen en jongeren) of is er sprake van zelfbeschikking (bij volwassenen), is er respect voor jezelf en de ander en past het in de omgeving?
Voorbeeld uit de praktijk: In een Veilig Thuis team is vooral aandacht voor het effect van huiselijk geweld op de kinderen. Een aantal medewerkers wil meer inzetten op (ex)-partners zonder kinderen en mist een gerichte aanpak. Met name de jongere medewerkers vinden dit lastig; het gaat immers om ‘volwassenen die een eigen verantwoordelijkheid hebben’. De organisatie besluit een training te volgen met het doel iedereen op een lijn te krijgen. Met behulp van de training RelatieWijs krijgen de medewerkers handvatten om geweld tussen (ex)-partners te duiden, te beoordelen en aan te pakken.
Gemeenschappelijke taal
Door gedrag te duiden aan de hand van de criteria, kun je objectiever kijken naar grensoverschrijdend gedrag en geweld. Je komt los van eigen ervaringen, waarden en normen op grond waarvan je naar het grensoverschrijdende gedrag kijkt. Dit is belangrijk, omdat de mate waarin iemand gedrag ‘vindt kunnen of niet’, voor iedereen anders is. Oftewel: iedereen heeft zijn eigen perceptie en subjectieve kijk op wanneer gedrag grensoverschrijdend is. Door gedrag te duiden aan de hand van de criteria, creëer je een gemeenschappelijke taal. Door met elkaar in gesprek te gaan en ook eigen casuïstiek langs de criteria te leggen, wordt dit verstrekt.
We gebruiken hiervoor kleuren die de gradaties van het gedrag weergeven. Zo gebruiken we in de methode Relatiewijs 4 kleuren kaarten voor de schaal van positief gedrag naar zeer ernstig grensoverschrijdend gedrag.
Movisie ontwikkelt nieuwe app
Movisie ontwikkelt op dit moment een Instrument om seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te herkennen. Je kunt de app gebruiken als je je afvraagt wat je moet doen met een situatie die je hebt meegemaakt of hebt zien gebeuren. Is het een goed idee om met je collega in gesprek te gaan? Of kun je beter een melding maken? Maar bij wie, en hoe onderbouw je die?
Objectiever kijken: Wat kan echt niet en wat wel?
Hoe duid je gedrag?
In de methodieken Vlaggensysteem en RelatieWijs kijk je naar gedrag met behulp van criteria. Door per criterium een score te geven, maak je een eerste beoordeling van het gedrag. Vervolgens kom je met behulp van de overige instrumenten zoals de aanwijzingen, waarin je kijkt naar de aard, duur en frequentie van het gedrag, tot een groen, gele, oranje of rode kaart. Bij elke kleur kaart horen richtlijnen om te handelen.
De normatieve lijst van Sensoa (pdf)
Heb je hulp nodig na geweld of bedreiging thuis, door je partner of een naaste? Of ken je iemand bij wie dit speelt? Bel bij direct gevaar 112. Bel Veilig Thuis voor advies of hulp via 0800-2000 (gratis en kan anoniem).
