De thema's van de jaarlijkse onderzoeksagenda van het Expertisepunt Basisvaardigheden zijn gebaseerd op actualiteiten, urgente kwesties en vraagstukken uit de praktijk die aansluiten op kennisleemtes in de wetenschap. Voor beide thema's zijn twee speerpunten geformuleerd. Deze speerpunten geven richting aan de onderzoeksvoorstellen. Onder het thema Professionalisering vallen de speerpunten: 1) sociaal werk en basisvaardigheden, en 2) ervaringsdeskundigheid. Onder het thema Maatschappij & participatie vallen de speerpunten 1) werving en motivatie en 2) intergenerationele overdracht.

In totaal zijn er 24 ideeën ingestuurd voor de onderzoeksronde van 2021. Op ieder speerpunt is één onderzoek gehonoreerd. De toekenning is gebaseerd op inhoudelijk advies van de onafhankelijke onderzoekscommissie van het Expertisepunt Basisvaardigheden. De resultaten van de onderzoeken worden in het najaar van 2022 gepubliceerd.

Toegekende onderzoeksvoorstellen

• Onderzoeksthema Professionalisering  

Onderzoek 1: Speerpunt Sociaal werk en basisvaardigheden

‘Met TOS nooit meer de klos’ - Professionalisering van sociaal werkers en docenten voor mensen met beperkte basisvaardigheden
Aanvrager: ROC Rivor, Artéduc en Gemeente Tiel 

In dit onderzoek ligt de focus op het ontwikkelen van een passend diagnose-instrument voor het vaststellen van een ontwikkelingsstoornis. In Nederland hebben ongeveer 414.167 mensen de neurobiologische ontwikkelingsstoornis TOS. Deze stoornis leidt tot problemen in hun dagelijkse functioneren. Volwassenen met een TOS worden nog te weinig bereikt door professionals. Onder andere omdat sociaal werkers en docenten (nog) niet voldoende tools hebben om een goede diagnose te stellen. Daardoor sluit het scholingsaanbod niet altijd aan bij de behoeften, wensen en mogelijkheden Met een passend diagnose-instrument wordt de deskundigheid van docenten en sociaal werkers bevorderd. Met het uiteindelijke doel om passende trajecten basisvaardigheden te ontwikkelen voor laaggeletterde (jong)volwassenen met een taalachterstand. Dit onderzoek levert een onderzoeksrapport, een artikel en kennissessies voor sociaal werkers op. In deze kennissessies wordt uitgelegd hoe de gevalideerde TOS-diagnostisering toegepast kan worden.

Onderzoek 2. Speerpunt Ervaringsdeskundigheid

‘Kwaliteit is voor mij… aldus de deelnemer’ - inspraak ervaringsdeskundigen bij kwaliteit en monitoring van aanbod volwasseneneducatie
Aanvrager: CINOP-ECBO en Ina den Hollander – Advies in Educatie
 
Dit onderzoek verkent hoe ervaringsdeskundigheid ingezet kan worden in de volwasseneneducatie. Zodat kwaliteit gemonitord wordt en het leeraanbod beter kan worden afgestemd op de leervragen. Dat gebeurt op basis van een literatuurstudie, een inventarisatie van ervaringen en het creëren van draagvlak voor inspraak van ervaringsdeskundigen. Zo wordt inzichtelijk welke mogelijkheden er zijn om ervaringsdeskundigen een stem te geven. De resultaten worden gedeeld in een onderzoeksrapport en in een infographic. Daarnaast wordt er een bijeenkomst voor zowel beleidsmakers als deelnemers en ervaringsdeskundigen georganiseerd. De ‘stem’ van de aanwezigen levert de input voor een te ontwikkelen voice-map. Dit product heeft een gebruikswaarde voor de praktijk. Het is bedoeld voor de implementatie van een systeem waarbij de stem van de deelnemer mee wordt genomen in de monitoring van kwaliteit van volwasseneducatie. 

• Onderzoeksthema Maatschappij & participatie

Onderzoek 3. Speerpunt Intergenerationele overdracht

‘Wat werkt in het betrekken van laagopgeleide NT1- en NT2-ouders bij de ontluikende geletterdheid van hun kinderen?’
Aanvrager: Kohnstamm Instituut

Het doel van dit onderzoek is om professionals te leren hoe zij praktisch geschoolde ouders beter kunnen betrekken bij de taalontwikkeling van hun kinderen. Een goede taalstart begint immers thuis. Als kinderen beginnen in het basisonderwijs zijn er vaak al grote verschillen te merken in hun taalontwikkeling. Gezinsgerichte programma’s kunnen de geletterdheid van kinderen positief beïnvloeden. Deze effecten zijn echter kleiner bij kinderen van praktisch geschoolde ouders en kinderen met een migratieachtergrond in vergelijking tot kinderen met theoretisch opgeleide ouders (Fikrat-Weverse.a, 2021). Met een literatuurstudie, een analyse van gezinsgerichte programma’s en interviews met ouders en professionals wordt in kaart gebracht wat werkt rondom de betrokkenheid en vaardigheden van ouders met Nederlands als moedertaal of als tweede taal en de taalontwikkeling van kinderen (3-7 jaar). De resultaten worden gedeeld in een rapport, een toegankelijke brochure en in een podcast.

Onderzoek 4. Speerpunt werving en motivatie

Het interpreteren en begrijpen van hedendaagse informatie: Wat is daarvoor nodig, wie heeft ondersteuning nodig en hoe bereiken we dit?
Aanvrager: Hogeschool Utrecht
 
In dit onderzoek wordt in kaart gebracht wat er nodig is om hedendaagse informatiebronnen te begrijpen. Hoe kunnen opgedane inzichten daarin gebruikt worden om de doelgroep met een hulpvraag op dit gebied beter te bereiken en te ondersteunen? Bronnen zoals het nieuws, brieven van instanties of bijvoorbeeld het corona-dashboard zijn voornamelijk digitaal. Het begrijpen van deze bronnen vergt een combinatie van geletterd en gecijferd vermogen in een digitale context. Veel volwassenen hebben moeite met het interpreteren en begrijpen van informatie die op deze manier wordt gepresenteerd. Dit kan leiden tot problemen. Denk aan verkeerd medicijngebruik, beperkt gebruik van overheidsinformatie voor bijvoorbeeld het aanvragen van toeslagen of misleiding door advertenties. Het onderzoek bestaat uit een literatuurstudie, veldonderzoek en interviews. De resultaten worden gebundeld in een rapport en in een artikel met aanbevelingen. 

Wil je bijdragen aan de onderzoeksagenda van 2022?

Vul de vragenlijst in