Discriminatie aanpakken als gemeenteraadslid
Buitengesloten worden, apart worden gezet of als ‘anders’ worden behandeld. Discriminatie beperkt mensen en hun kansen om mee te doen in de samenleving. Als gemeenteraadslid speel jij een belangrijke rol in het bestrijden van zulke discriminatie. Om je hierbij te ondersteunen heeft Movisie dit leerpad ontwikkeld. Het geeft je inzicht in welk beleid echt werkt en biedt concrete handvatten om discriminatie in jouw gemeente aan te pakken.
Stel je voor: je woont in een gemeente waar niemand wordt buitengesloten en waar iedereen zichzelf kan zijn. Een plek waar mensen gelijke kansen krijgen en elkaar versterken. In zo’n sterke lokale community past geen discriminatie. Niet op de arbeidsmarkt, niet bij het vinden van een woning, in de sportvereniging of gewoon op straat. Toch komt dat nog te vaak voor. Mensen worden anders behandeld vanwege hun afkomst, leeftijd, beperking, geloof, seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Dat laat sporen na. Bij individuen en in de samenleving als geheel.
Samen werken aan een gemeente zonder discriminatie
Als raadslid heb jij de kans om hier iets aan te doen. Vanuit een signalerende rol en vanuit de rol als volksvertegenwoordiger. Maar hoe geef je effectief vorm aan lokaal antidiscriminatiebeleid? Welke instrumenten en interventies werken écht? En hoe zorg je ervoor dat beleid niet alleen op papier staat, maar ook daadwerkelijk verandering teweegbrengt?
Om je hierbij te helpen, heeft Movisie een praktisch leerpad ontwikkeld. Dit leerpad biedt concrete ideeën en handvatten om discriminatie in jouw gemeente effectief aan te pakken.
Door het leerpad te doorlopen:
- Krijg je inzicht in de impact van discriminatie op individuen en de samenleving.
- Leer je wat de rol van de gemeente is bij de aanpak van discriminatie.
- Ontdek je wat je als wat je als raadslid kan doen. Bijvoorbeeld hoe je een motie of amendement formuleert.
Wil je meer weten over lokaal antidiscriminatiebeleid, dan kun je hier alle informatie vinden in een handig overzicht.
Bronnenlijst
Inleiding
Initiatief nemen voor het ontwikkelen en implementeren van effectief antidiscriminatiebeleid op lokaal niveau is cruciaal voor de gemeente als werkgever, beleidsmaker en dienstverlener. Voor gemeenteraadsleden, in hun signalerende, controlerende en initiërende rollen, is de aanpak van discriminatie een uitdagende, maar cruciale stap richting een inclusievere samenleving. Discriminatie manifesteert zich op diverse wijzen en in verschillende domeinen van het dagelijks leven, variërend van de zorg en woningmarkt tot online platforms en de wijk of buurt. Het herkennen, begrijpen en oppakken van hun rollen bij het tegengaan van deze discriminerende praktijken vereist van de gemeenteraadsleden een gedegen kennisbasis en een strategische aanpak. Dat is het doel van het Leerpad Lokaal Antidiscriminatiebeleid, om een bijdrage te leveren aan hun toerusting. De bronnenlijst vult het Leerpad aan met een overzicht van de huidige stand van zaken rond discriminatie en de beschikbare aanpakken voor gemeenten om dit probleem aan te pakken.
Leeswijzer
De bronnenlijst is opgedeeld in twee delen. Het eerste deel biedt algemene informatie over discriminatie, inclusief definities en domeinen waar discriminatie plaatsvindt, zoals zorg, woningmarkt, online discriminatie en de wijk of buurt. De informatie in dit deel is verzameld uit een breed scala aan bronnen, met name rapporten van KIS en Movisie, in opdracht van de ministeries van BZK, SZW, OCW en VWS. Het doel is om een duidelijk beeld te schetsen van de aard en omvang van discriminatie binnen een aantal belangrijke domeinen.
Het tweede deel, gericht op informatie over 'wat werkt' bij lokaal antidiscriminatiebeleid, gaat in op de aanpak van antidiscriminatiebeleid voor gemeenten.
Door de informatie gestructureerd en toegankelijk te presenteren, beoogt deze bronnenlijst het gemeenteraadslid, dat het Leerpad Lokaal Antidiscriminatiebeleid doorloopt, te voorzien van de nodige kennis en instrumenten om actief te signaleren, controleren en initiatief te nemen tegen discriminatie en racisme. Het uiteindelijke doel is het bevorderen van een inclusieve lokale samenleving waarin iedereen, ongeacht achtergrond of identiteit, gelijke kansen en behandeling geniet.
1. ALGEMENE INFORMATIE OVER DISCRIMINATIE
1.1. Definities
KIS (2023). Wat is discriminatie?. KIS. https://www.kis.nl/vraag-en-antwoord/wat-discriminatie
KIS (z.d.). Begrippenlijst discriminatie en inclusie. KIS. https://www.kis.nl/begrippenlijst-discriminatie-en-inclusie
KIS (z.d.). Vraag en antwoord Inclusief Samenleven. KIS. https://www.kis.nl/vraag-en-antwoord
KIS (z.d.). Thema’s Inclusief Samenleven. KIS https://www.kis.nl/themas
1.2. Domeinen van discriminatie
1.2.1. Zorg
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2023). Discriminatie in de zorg en in de sport - wat weten we (niet)? Rapport | Rijksoverheid.nl. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/03/31/discriminatie-in-de-zorg-en-in-de-sport
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2023). Verkenning Discriminatie en Racisme in de zorg. Rapport | Rijksoverheid.nl. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/12/15/verkenning-discriminatie-en-racisme-in-de-zorg
1.2.2. Woningmarkt
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2023). Verkenning discriminatie en racisme op de woningmarkt. Rapport | Rijksoverheid.nl. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/12/15/verkenning-discriminatie-en-racisme-op-de-woningmarkt
1.2.3. Online discriminatie
KIS (2023). Rapport en game guide: Haatspraak en discriminatie in online gaming. KIS. https://www.kis.nl/publicatie/rapport-en-game-guide-haatspraak-en-discriminatie-online-gaming
1.2.3. Wijk en buurt
KIS (2023). Discriminatie aanpakken in buurten en wijken. KIS. https://www.kis.nl/artikel/discriminatie-aanpakken-buurten-en-wijken
2. INFORMATIE OVER LOKAAL ANTIDISCRIMINATIEBELEID
2.1. Discriminatie en gemeenten
Kros, K., de Winter-Koçak, S., Felten, H., Keers, T., van de Gevel, M., Yenga, M., van Rhemen, R., Speelman, I., Bektas, G., & Does, S. (2023). Institutioneel racisme bij de gemeente als werkgever. Een kwalitatief onderzoek onder gemeenteambtenaren van zes gemeenten. https://www.kis.nl/publicatie/institutioneel-racisme-bij-de-gemeente-als-werkgever-nieuw-rapport
2.2. Handreikingen lokaal aanpak antidiscriminatiebeleid
Movisie. (2022). Handreiking Antidiscriminatiebeleid voor gemeenten. Rapport | Rijksoverheid.nl. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2022/06/30/handreiking-antidiscriminatiebeleid-voor-gemeenten
Movisie (2023). Discriminatie aanpakken als gemeente: alle taken in een handig overzicht. Movisie. https://www.movisie.nl/publicatie/bouwen-aan-antidiscriminatiebeleid
Movisie (2023). Lokaal discriminatiebeleid: een stappenplan. Movisie. https://www.movisie.nl/artikel/lokaal-discriminatiebeleid-stappenplan
Movisie 92023). 8 tips: antidiscriminatiebeleid voor gemeenten met een kleine portemonnee. Movisie. https://www.movisie.nl/artikel/8-tips-antidiscriminatiebeleid-gemeenten-kleine-portemonnee
KIS (2023). Handreiking voor gemeenten: Institutioneel racisme effectief aanpakken. KIS https://www.kis.nl/publicatie/handreiking-voor-gemeenten-institutioneel-racisme-effectief-aanpakken
KIS (2023). Discriminatie aanpakken in buurten en wijken. KIS https://www.kis.nl/artikel/discriminatie-aanpakken-buurten-en-wijken
Movisie (2023). Hoe gemeenten online discriminatie kunnen aanpakken: kansen en acties. Movisie. https://www.movisie.nl/artikel/hoe-gemeenten-online-discriminatie-kunnen-aanpakken-kansen-acties
Asante, A., Briels, B., Broekroelofs, R., Cadat-Lampe, M., Eden, D. van, Hinsberg, A. van, Kros, K., Poerwoatmodjo, J., & Vlug, J. (2022). Geen ruimte voor discriminatie. Handreiking voor gemeenten voor het tegengaan van anti-Zwart racisme, antisemitisme, anti-moslim racisme, antiziganisme en lhb-ti+ discriminatie. Movisie. https://www.movisie.nl/publicatie/geen-ruimte-discriminatie
Movisie. Infographics gemeentelijke aanpak van anti-moslim racisme, antisemitisme, antiziganisme en lhbti+ discriminatie (2023). https://discriminatie.nl/handreikingen-voor-gemeenten
