Het concept is vrij eenvoudig: een groep scholieren op de middelbare school neemt het initiatief om zich in te zetten voor een veilig klimaat voor alle leerlingen, maar hebben in het bijzonder aandacht voor lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender (LHBTI) jongeren (en volwassenen). Dat doen ze door acties op terugkerende dagen zoals Paarse Vrijdag en Coming Out dag te bedenken en uit te voeren. Soms onder begeleiding en soms is alleen support nodig. Het gaat om een samengestelde groep van LHBTI’s en heteroscholieren. Deze gezamenlijkheid zorgt voor een groot deel van de werkzaamheid.

Leerlingen geven aan steun te ervaren en meer zelfvertrouwen te hebben door de GSA

Goed voorbeeld doet goed volgen

Een van de werkzame mechanismen van een GSA is het zogenoemde ‘stellen van de sociale norm’. Dat ziet er als volgt uit: hetero cisgender-leerlingen merken dat andere hetero cisgender-leerlingen het normaal vinden om positief om te gaan met LHBTI-leerlingen en hen niet discrimineren. Met andere woorden: dit zorgt ervoor dat niet-LHBTI-leerlingen meer hun best gaan doen om zich ook positief te gedragen richting LHBTI-leerlingen en dit leidt tot minder discriminatie van LHBTI-leerlingen en dus een veilig schoolklimaat.

Positieve effecten voor jongeren

Daarnaast blijkt uit 25 interviews onder leerlingen op het vmbo naar de effecten van GSA’s dat het veel oplevert voor leerlingen. Zo geven ze aan steun te ervaren en meer zelfvertrouwen te hebben. Ook hebben ze het gevoel er voor elkaar te kunnen zijn en zo kan de GSA bijdragen aan de identiteitsontwikkeling van de jongeren.

Steun vanuit de gemeente

Eén van de ambities van de Regenboogsteden is sociale acceptatie van LHBTI’s onder jongeren te bevorderen. Naast het aanbod van voorlichtingsactiviteiten zien we dat gemeenten zich ook hard maken om voor GSA’s een lokaal netwerk te faciliteren. Constaterend wat een GSA oplevert voor leerlingen, is het geen wonder dat gemeenten er belang bij hebben dat op hun scholen onder de aandacht te brengen. Tegelijkertijd is wel één van de kenmerken van GSA’s dat leerlingen zelf initiatief nemen zich te organiseren. Steun vanuit de gemeente is wel belangrijk: hierdoor kan continuïteit (en daarmee zichtbaarheid en de kracht van vanzelfsprekendheid) gecreëerd worden. En de GSA’s worden zo blijvend gestimuleerd.

Met een lokaal netwerk van GSA’s kun je de leerlingen nét iets meer bieden en versterken wat er al ís

Bovendien biedt het de jongeren in de GSA de gelegenheid andere leerlingen van scholen in dezelfde gemeente te ontmoeten en ervaringen te delen. Wat hen op het niveau van organisatie binnen de eigen school lukt, lukt niet vanzelfsprekend op school-overstijgend niveau in de vorm van een lokaal netwerk. Daarnaast kan de gemeente op een eenvoudige manier over een breed jongerenklankbord beschikken. Zo snijdt het mes aan twee kanten.

In diverse regio’s worden GSA’s ondersteund door gemeenten, door bijvoorbeeld een coördinator aan te stellen bij COC. Zo worden er in regio Haaglanden jaarlijks GSA-meetings georganiseerd in Den Haag, Westland, Zoetermeer en Leidschendam-Voorburg. Er wordt dan veel uitgewisseld tussen de leerlingen en er blijkt een grote behoefte te zijn om met elkaar in contact te blijven. Er ontstaan bijvoorbeeld app-groepjes. Met een lokaal netwerk van GSA’s kun je de leerlingen nét iets meer bieden en versterken wat er al is.

Zelf ook aan de slag?

Kijk op gsanetwerk.nl voor inspiratie en tips. Het GSA Netwerk wordt mogelijk gemaakt door COC Nederland. Lees ook het artikel op Zorg+Welzijn: In een GSA kunnen LHBTI-jongeren zichzelf zijn.