Daarmee is de uitkomst bekend van de subsidieronde die het actieprogramma Tel mee met taal (TMMT) in januari opende. Voor subsidie kwamen experimenten in aanmerking om laaggeletterden beter te bereiken, zodat ze een cursus gaan doen om hun basisvaardigheden te versterken. Ook experimenten om de kwaliteit van de cursussen taalvaardigheden, rekenvaardigheden of digitale vaardigheden te verbeteren konden op de regeling een beroep doen. Aanvragen moesten voor 1 maart 2021 zijn ingediend.

Praktijkgericht

Krista van Mourik, voorzitter van de onderzoekscommissie van het Expertisepunt Basisvaardigheden, is blij met de opbrengst van de subsidieronde. ‘Het gaat om praktijkgerichte experimenten waarin sprake is van praktisch leren – bijvoorbeeld op de werkvloer bij een werkgever – waarbij verschillende stakeholders worden betrokken. Als ik kijk naar de gehonoreerde plannen dan zie ik innovatieve kracht én ambitie om aanbod op maat te leveren. Er is focus op kwaliteit en aandacht voor verspreiding van de kennis en methodieken op landelijke schaal.’ Volgens Van Mourik draaien de experimenten om samen doen en samen leren. ‘Leerders, docenten, begeleiders én werkgevers worden erbij betrokken.’ 

Diversiteit

Van Mourik stelt vast dat de toegekende aanvragen gericht zijn op verschillende basisvaardigheden, van rekenen, schrijven, spreken, tot rekenen en digitale vaardigheden. Daarnaast richten de toegekende aanvragen zich zowel op ouderen (18+) en kinderen, op preventie en het terugdringen van beperkte basisvaardigheden en op personen met Nederlands als eerste taal (de zogenaamde NT1’ers) en personen met een andere moedertaal (NT2’ers). ‘Er is sprake van een mooie diversiteit in de experimenten waarvan de aanvraag is toegekend. Al met al denk ik dat deze experimenten het versterken van basisvaardigheden echt een stap dichterbij gaan brengen.’

De toegekende aanvragen

De experimenten die subsidie ontvangen zijn, zoals Van Mourik aangeeft, divers in aanpak en doelgroep. Hieronder zijn de zeven gehonoreerde aanvragen kort beschreven.

• WOORDENSTROOM (Buurtonderneming Woensel-West) 

Woordenstroom is een initiatief gericht op kinderen van 8 tot en met 12 jaar, met achterblijvende taalvaardigheid. Het initiatief is in eerste instantie gericht op Woensel-West, een wijk van Eindhoven waar veel kinderen wonen met taalachterstanden. Inzet is de ontwikkeling van taalactiviteiten die het taalplezier, taalvertrouwen en de laatveiligheid van deze doelgroepen vergroten. Om dit te realiseren gaan verschillende partijen in Woensel samen nieuwe werkvormen voor de taalontwikkeling bedenken, testen en implementeren. Elke zes weken wordt een nieuwe taal verkennende werkvorm bedacht, ontworpen, getest en geïmplementeerd.

• GECIJFERDHEID TELT MEE! (Hogeschool Utrecht)

Experiment waarin vier bibliotheken aan de slag gaan met rekenen en gecijferdheid. De bibliotheken voeren elk een eigen plan uit. Eén bibliotheek gaat bijvoorbeeld een financieel café opzetten, waar mensen naar toe kunnen komen met vragen over geld. Een andere bieb gaat vrijwilligers trainen als rekenmaatjes. De bibliotheken krijgen hulp van ProBiblio en onderzoekers van de Hogeschool Utrecht. Die maken een website met nuttige ondersteunende informatie voor hoe je mensen kunt helpen om te groeien in gecijferdheid. Ook bevat deze website veel goede voorbeelden. 

• TAAL OP DE WERKVLOER (IBN)

IBN is een ondernemer die kansen biedt aan mensen die het zonder steun niet redden op de arbeidsmarkt. Het gehonoreerde plan van IBN is gericht op het oefenen en versterken van de taalvaardigheid (lezen, begrijpen en spreken) van laaggeletterden op de werkvloer. 
Daarbij worden verschillende oefenmaterialen ingezet, zoals een vernieuwende taal-app die makkelijk is in gebruik. Inzet is dat de ondersteuning het werk zelf zo min mogelijk verstoort. Leidinggevenden en collega’s worden getraind hoe je taal kunt oefenen. Zij gaan verbeteringen merken, worden enthousiast en gaan ook oefenen. Dit versterkt het draagvlak.

• EFFECTIEVE TOELEIDINGSCURSUSSEN NT1 (ITTA)

Actieplan van het kennisinstituut voor Nederlands als eerste en tweede taal (ITTA) om meer grip te krijgen op de werving van laaggeletterden voor wie Nederlands de moedertaal is (NT1’ers). Het experiment geeft manieren van werken in handen van cursusleiders en organisatoren. Het ITTA ontwikkelt daarvoor concrete stappen, samen met gemeenten, bibliotheken, welzijnsorganisaties en cursusleiders van toeleidingscursussen, op basis van de methode KLASSE! Uiteindelijke doel is meer laaggeletterde NT1-ers naar een vervolgaanbod te leiden. Het initiatief moet onder meer leiden tot een checklist voor gerichte werving.

• TAAKLIK (Oefenen.nl)

‘Taalklik’ zijn taallessen die worden ontwikkeld en toegevoegd aan de bestaande computercursus Klik & Tik. Doelgroep zijn onder anderen mensen die Nederlands als moedertaal hebben, maar die niet goed kunnen lezen en schrijven en terughoudend zijn om zich voor een taalcursus op te geven. NT1-ers durven vaak wel naar een computercursus. Dankzij de aanpak in dit experiment doen ze digitale vaardigheden op, leren ze beter lezen en schrijven én krijgen ze zelfvertrouwen. De taallessen voor Taalklik worden in samenspraak met doelgroep en docenten ontwikkeld en bijgesteld. Uiteindelijk kan breed gebruik worden gemaakt van de taallessen bij Klik & Tik.

• PROJECT EXPERIMENT DIGITALE GELETTERDHEID (STEP)

De organisatie STEP organiseert lessen voor mannen en vrouwen van buitenlandse afkomst die de Nederlandse taal willen leren. STEP ziet dat veel cursisten weinig vooropleiding hebben en niet veel ervaring met werken met computers. Het kunnen werken op de computer wordt steeds belangrijker in Nederland. Daarom gaat Step computertrainingen ontwikkelen voor haar deelnemers. Tachtig deelnemers uit verschillende taalgroepen gaan meedoen. Onderdeel van het experiment is de ontwikkeling van een training voor de vrijwillige medewerkers van Step, zodat zij leren hoe zij de computerlessen moeten geven. In het project wordt gemonitord wat werkt. De bevindingen worden beschreven in een rapport.

• TOPTAAL (TOPTAAL)

Experiment om effectief leren van de Nederlandse taal te bevorderen. Belangrijk kenmerk is dat het leren van de taal meteen in de praktijk in de eigen buurt of op de werkvloer kan worden geoefend. Om te bevorderen dat de methode past bij de persoonlijke situatie van elke cursist, komt hij te staan op een online platform met vier onderdelen.

1. Een lesprogramma voor cursisten om verschillende competenties te ontwikkelen en te oefenen Bij elke competentie hoort een praktijkopdracht. 
2. E-learning voor begeleiders op de werkvloer. Collega’s op het werk leren hoe ze cursisten kunnen helpen bij het uitvoeren van de praktijkopdracht.
3. E-learning voor taalvrijwilligers. Cursisten zonder werk krijgen hulp van een taalvrijwilliger. In dit programma leert de vrijwilliger hoe zij cursisten kunnen helpen bij de praktijkopdracht.
4. E-learning voor docenten. Docenten leren hoe ze deze lesmethode kunnen gebruiken. Ze leren hoe ze voor elke cursist een passende praktijkopdracht kunnen maken.