Vrijwilligerscentrales houden een oogje in het zeil

Hoe kun je grensoverschrijdend gedrag voorkomen?

Er worden steeds meer digitale platforms ingezet om vraag en aanbod onder inwoners bij elkaar te brengen. Zulke platforms zijn zeer welkom, maar er zijn ook zorgen. Hoe kan de veiligheid voor hulpvrager en hulpbieders geborgd worden? Uit een inventarisatie onder vrijwilligerscentrales blijkt dat zij mogelijkheden zien om de bemiddelingswebsites te helpen bij het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag.

In tegenstelling tot vrijwillige hulpdiensten zijn bemiddelingswebsites geen organisaties waar vrijwilligers na selectie- en intakegesprekken voor werken. Mensen die via een bemiddelingssite hun diensten aanbieden bij een mede-inwoner doen dat ongeorganiseerd. Ze vallen dan ook niet onder de vrijwilligersverzekering en kunnen geen vrijwilligersvergoeding ontvangen. Degene die gebruikmaakt van de diensten van een mede-inwoner doet dat op eigen verantwoordelijkheid en risico. Niet voor niets melden alle bemiddelingssites dat ze niet aansprakelijk zijn voor directe dan wel indirecte schade. Hieronder vallen ook de nadelige gevolgen van grensoverschrijdend gedrag. Denk aan misbruik, diefstal, onderdrukking of mishandeling van emotionele, fysieke of seksuele aard.

Onderzoek naar de rol van vrijwilligerscentrales

Vrijwilligerscentrales hebben ervaring in het bemiddelen en kennen de risico’s en gevolgen van grensoverschrijdend gedrag in het vrijwilligerswerk. De vraag is: zien vrijwilligerscentrales voor zichzelf een rol in de preventie van grensoverschrijdend gedrag bij de individuele hulpbeverlening? Hierover heeft Movisie (samen met NOV) een vragenlijst uitgezet onder vrijwilligerscentrales. Ook is een aantal vrijwilligerscentrale geïnterviewd. De belangrijkste conclusie  is dat een zeer klein aantal van de vrijwilligerscentrales direct bemiddelt tussen hulpvrager en hulpbieder. Wel zien de meeste vrijwilligerscentrales een rol voor zichzelf in de ondersteuning met aanvullende diensten. Bijvoorbeeld in de voorlichting, trainingen (weerbaarheid, signaleren, etc.), informatiebijeenkomsten, een toolkit met stappenplan, protocol en gedragscode, meldpunt grensoverschrijdend gedrag en het organiseren van contacten met lokale hulpdiensten.

Samen met de gemeente

Hiermee zijn vrijwilligerscentrales een belangrijke aanvulling op digitale platforms en kunnen ze een rol spelen in de veiligheid van hulpvrager en hulpbieder. Uit de interviews komt naar voren dat de vrijwilligerscentrales een onderdeel zijn in de uitvoering van het gemeentelijk vrijwilligersbeleid. De gemeenten kunnen deze rol uitbreiden door de kennis en deskundigheid van vrijwilligerscentrales op het gebied van preventie grensoverschrijdend gedrag in te zetten bij de onderlinge dienstverlening van inwoners. Als een gemeente overweegt een digitaal platform op te zetten en te financieren dan draagt die gemeente ook de verantwoordelijkheid dat dat zo veilig mogelijk gebeurt. Vrijwilligerscentrales vroegtijdig betrekken kan een rol spelen in het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag.