Door de IQ-waarde van het Sociaal Cultureel Planbureau voor mensen met LVB te blijven hanteren, dreigt een grote groep tussen wal en schip te vallen. Dat concluderen beleidsadviseurs Martijn van den Berg en Ad Wouterse van de gemeente Zwijndrecht naar aanleiding van hun onderzoek. Ook senior adviseur Els Hofman van Movisie herkent dit dilemma. 'Ga niet alleen af op het IQ van mensen. Kijk breder, dan zie je de mensen die geen hulp nodig lijken te hebben maar in de praktijk toch niet zelfredzaam zijn. Vooral bij stressvolle levensgebeurtenissen, neemt bij hen het doen vermogen sterk af.'

Bekijk de presentatie

Voorkom terugval 

Het onderzoek van de gemeente Zwijndrecht in samenwerking met Sociale Dienst Drechtsteden bestond uit veertig respondenten inclusief mensen met LVB, en richtte zich volledig op het domein werk. Wat waren de belangrijkste bevindingen van de geïnterviewde professionals?  

1. Herkenning is belangrijk zodat ‘niet-kunners’ niet worden aangezien voor ‘niet-willers’
2. Overdrachtsmomenten vormen vaak problematische hindernissen. Dit vraagt om een samenhangende aanpak van meerdere specialismen
3. Er is teveel terugval, nadat een probleem is opgelost verdwijnen mensen uit beeld maar vaak tijdelijk
4. Er is geen goede afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt, ondanks de nazorgplicht van twee jaar in het PRO of VSO. In het MBO is die plicht er zelfs nog niet.
5. De toegangspoort (Sociale Dienst of UWV) bepaalt welke indicatie mensen krijgen en lijkt niet mee te bewegen met de ontwikkeling van mensen. En een eenmaal afgegeven indicatie kan stigmatiserend werken.

Hoe kan het wel?

• Introduceer de waakvlamfunctie in de vorm van een vrijwilliger die structureel contact houdt. Dit voorkomt opschaling.
• Zorg op onderwijsniveau (van school naar werk) voor vaste contactmomenten;
• Versimpel de regelgeving ofwel zorg voor betere toegang tot het sociale domein op alle vlakken inclusief de overdrachtsmomenten tussen professionals en organisaties;
• Maak het switchen in indicaties eenvoudiger, waardoor meer mobiliteit in de keten ontstaat.

Reacties van deelnemers bijeenkomst op het onderzoek

• Leg de focus niet op wat iemand niet kan, maar op zijn/haar talenten.
• Kijk naar goede voorbeelden in het buitenland waaronder Engeland en Schotland waar kinderen ongeacht hun IQ naar dezelfde school gaan. Inclusie is daar vanzelfsprekend.
• Ontwikkel samen met de gemeente nieuwe werkwijzen.

Aanpak vanuit de praktijk

• Creëer een vertrouwensband zodat duidelijk wordt waar mensen met LVB echt behoefte aan hebben.
• Plaats mensen niet een hokje vanwege hun IQ of taalachterstand zoals bijvoorbeeld bij vluchtelingen.
• Werk vraaggericht, breng in kaart welke hulpverleners betrokken zijn, focus op wat mensen zelf kunnen doen.
• Beoordeel iemand niet op basis van zijn prestaties.
• Ga met een integraal team intensieve (portiek)gesprekken aan om te achterhalen of iemand tot de doelgroep behoort.
• Ontwikkel een sociale kaart en inloopcentra waar mensen zich vertrouwd voelen en vanuit die vertrouwensband open staan voor een aanbod op maat.