Slachtoffers van huiselijk geweld verstrikt in lappendeken van gemeentelijke hulpverlening

Wie slachtoffer is van huiselijk geweld kan een beroep doen op de gemeente. Zij biedt hulp aan om de cirkel van huiselijk geweld en kindermishandeling te doorbreken. Gemeenten hebben veel vrijheid om de organisatie rond die hulpverlening zelf in te richten. Met als risico dat slachtoffers in een doolhof van instanties terechtkomen, meldt het radioprogramma Pointer op 23 april 2023 op Radio 1. Sinds de decentralisatie in 2015 is de hulpverlening bij huiselijk geweld en kindermishandeling bij de gemeenten belegd. Veel gemeenten zijn daarom gestart met sociale wijkteams. Het was de ambitie om vanuit die teams inwoners dichtbij en laagdrempelige hulp te bieden. Een gemeente bepaalt zelf hoe een wijkteam is ingericht en wat precies de functie is. In het radioprogramma komt Movisie-programmaleider Silke van Arum aan het woord, die al jarenlang onderzoek doet naar sociale wijkteams. Volgens Van Arum is er steeds meer aandacht voor huiselijk geweld bij de sociale wijkteams. 'Toch blijkt uit onze laatste peiling dat slechts 24% van de gemeenten aangeeft dat ze de sociale wijkteams ook ondersteuning bieden. In zo’n 75% van de gemeenten verwijst het wijkteam weer door naar een specialistische instantie.' Er zijn wijkteams die een eigen aanpak hebben. Maar wat is daarvoor nodig? Van Arum: 'Een wijkteam moet de kennis hebben over geweldpatronen. Ook moet je dat huiselijk geweld kunnen signaleren en bespreekbaar maken. Het vraagt specialistische kennis over veiligheid en de mogelijke oorzaken die leiden tot huiselijk geweld. Dat is niet in elk wijkteam het geval.'

'Ik durf niet op straat mijn vriendin een kus te geven'

'Geweldplegers zijn lang niet altijd anti-homo, maar laten zich vooral opzwepen door groepsdynamiek', vertelt onderzoeker Hanneke Felten op 11 april 2023 bij het Radio 1 programma Spraakmakers. Ze reageert op het oplaaiende geweld tegen de regenbooggemeenschap. 'Ik durf niet op straat mijn vriendin een kus te geven', zegt luisteraar Dominique, die niet met achternaam op de zender wil. 'Een hand geven doe ik niet meer. Nee, ik heb geen zin om in elkaar getimmerd te worden. In het centrum waar ik dan woon is gewoon een stelletje helemaal in elkaar geslagen. Dat heb ik nooit vergeten.' Geweldplegers zijn vaak helemaal niet anti-homo, maar laten zich opzwepen door groepsdynamiek, ziet onderzoeker Hanneke Felten. 'Dat komt omdat mensen vaak ook gewoon doen wat de rest doet. Ze zijn als het ware kuddedieren. En dat zien we bij discriminatie eigenlijk heel sterk.' Het is volgens Felten vooral een probleem onder jonge heteroseksuele mannen die zelf geen transgender zijn, die samen in een groep verkeren, en waarin een soort machonorm heerst. Hoe mensen reageren kan ook afhangen van de locatie en context. 'Het kan zeker zijn dat een van die mannen die die incidenten heeft gepleegd, maandag weer vrolijk zit koffie te drinken met z'n homoseksuele collega.'

Ook kwam Felten aan het woord op NOS Nieuws op 15 april 2023: ‘Volgens Hanneke Felten, onderzoeker discriminatie bij kennisinstituut Movisie, vinden anti-lhbti-geluiden steeds vaker een weg naar de media en sociale media. En dat noemt ze problematisch. "Als dat in de media komt dan denken mensen dat het een gewoon geluid is en dat kennelijk veel mensen dat vinden." Ze zegt dat er veel desinformatie rondgaat en dat dat de acceptatie niet ten goede komt. Ze ziet het de laatste tijd ook gebeuren rondom dragqueens. "Er wordt vaak gedacht: als andere mensen het niet goedkeuren, dan keur ik het ook niet goed. Zodra die anti-dragqueen-verhalen rondgaan, groeit dat sentiment", aldus Felten.’

Minder salaris zal niet zorgen voor minder zzp’ers

Politieke partijen willen de salarissen van zzp’ers in de ggz aan banden leggen, ze denken daarmee de enorme groei van het zzp-schap te stoppen. Een reactie van Movisie-expert Sonja Liefhebber op het ANP op 21 april 2023 werd door diverse media overgenomen, zoals op Medical facts en Zorg + Welzijn: 'Ik zie hierin drie denkfouten schuilgaan. Uit onderzoek van Movisie onder zzp’ers in het sociaal werk blijkt namelijk dat een hoger salaris niet de voornaamste redenen is om zzp’er te worden. Flexibiliteit, zelf kunnen bepalen van de werkinhoud, zoeken naar meer werkplezier en dichter bij de bedoeling van het werk komen, zijn veel belangrijkere redenen voor hen. Zzp’ers ontvangen wel feitelijk meer salaris, maar zij moeten hiervan ook hun verzekeringen, pensioen, scholing, vakantiegeld en andere bedrijfskosten nog betalen. Wat overblijft van dit salaris is voor de meesten geen vetpot. Tot slot wordt de indruk gewekt dat de zzp’er een profiteur of invasieve exoot is. Nee, die zzp'er is in zorg en welzijn juist vaak een deskundige, bevlogen en betrokken ex-werknemer die er bewust voor heeft gekozen om het werk op een andere, voor hem werkende manier te doen.'

Modelovereenkomst regionale inkoop Welzijn op Recept beschikbaar

Hoe kunnen gemeenten en zorgverzekeraars Welzijn op Recept implementeren en financieren? Om hen hierbij te ondersteunen, hebben Movisie en het Landelijk kennisnetwerk Welzijn op Recept een modelovereenkomst Regionale inkoop Welzijn op Recept ontwikkeld, in samenwerking met gemeenten, zorgverzekeraars, de VNG en Zorgverzekeraars Nederland. De modelovereenkomst voorziet gemeenten van een concreet kwaliteitskader voor inkoop. Partijen die in het kader van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) op regionaal niveau afspraken willen maken, kunnen de tekst van de modelovereenkomst gebruiken en op maat aanpassen, meldt Sociaal Werk Nederland op 28 april 2023. Op 21 april 2023 is de modelovereenkomst regionale inkoop Welzijn op Recept plus bijbehorende handreiking overhandigd aan Marije de Leur (Zorgverzekeraars Nederland) en Nynke van Zorge (VNG). Lees ook het persbericht van Movisie. De modelovereenkomst voor zorgverzekeraars en gemeenten maakt het makkelijker om afspraken te maken over inkoop en governance van Welzijn op Recept. Een belangrijke stap in de implementatie van Welzijn op Recept, met als doel het welbevinden van kwetsbare mensen te verhogen door hen weer te verbinden aan andere inwoners in hun wijk. Inmiddels worden al in meer dan 150 gemeenten welzijnsrecepten uitgeschreven, schreef ELAA op 24 april 2023.

VWS stelt 7,5 miljoen beschikbaar voor onderzoek naar sociaal werk

Het Ministerie van VWS stelt 7,5 miljoen euro beschikbaar in de periode 2023-2027 voor onderzoek naar het sociaal werk, schrijft Sociaal Werk Nederland op 26 april 2023. Dat is het resultaat van een tweejarig traject, de Kennis- en Onderzoeksagenda Sociaal Werk, waar Sociaal Werk Nederland aan heeft meegewerkt. Vanuit het ministerie van VWS wordt nu de opdrachtbrief aan ZonMw verstuurd, die het stimuleringsprogramma gaat uitvoeren. ZonMw stelt vervolgens een programmacommissie samen en maakt een programmatekst waaruit calls volgen voor onderzoek (kennisontwikkeling) en initiatieven om kennisbenutting te versterken. Lees meer over de Kennis en Onderzoeksagenda  Sociaal Werk in dit interview met Erna Hooghiemstra en Mariël van Pelt op Movisie.nl.