Hoe sociale media bijdragen aan polarisatie 

Eind oktober 2023 kwam de documentaire Sander versus de Socials uit. In deze documentaire onderzoekt Sander Schimmelpenninck de toenemende polarisatie en wat de invloed van sociaal media is op deze ontwikkeling. Hoe ondermijnt het gebruik van sociale media onze democratie en waarom lijkt niemand iets te doen? In het radioprogramma Vroeg van Radio 1 praatte Stephan Komduur op 30 oktober 2023 met Daan de Bruijn, onderzoeker bij Movisie. Hoe dragen sociale media bij aan polarisatie? Beluister de podcast.

Praktische tips bij lokale spanningen en polarisatie

Het conflict in Israël en de Palestijnse gebieden is ook in de Nederlandse samenleving voelbaar. Gemeente.nu op 13 november 2023: ‘Hoe ga je als gemeente om met spanningen en polarisatie rondom het conflict in het Midden-Oosten? Meer inhoudelijke kennis, meer achtergrond over de complexiteit van het conflict, het herkennen van desinformatie en weten hoe je een gesprek voert dat enorm gevoelig ligt, helpen daarbij. Dit schrijft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), dat hiervoor een praktisch hulpmiddel liet maken. De handreiking bevat verwijzingen naar informatie, suggesties voor concrete acties en een gespreksleidraad voor gemeenten. Gemeenten die een vraagstuk hebben op het gebied van spanningen en polarisatie kunnen hiervoor ook rechtstreeks terecht bij ESS. Eerder gaf Kennisinstituut Movisie al verschillende denkrichtingen om in zulke gevallen polarisatie tussen inwoners te voorkomen of te verminderen.’

'Ongeacht ideologische partijverschillen staan zij voor een meer inclusieve samenleving'

Een goed en inhoudelijk debat

Prem Radhakishun interviewde in het radioprogramma Premtime op Radio4All (18 november 2023) programmamaker en debatleider Marcel Ham over het komende Movisie Verkiezingsdebat Meer dan geld. Op 19 november 2023 debatteerden zes politici over bestaanszekerheid in een vol Arminius in Rotterdam. Op LinkedIn reageerde bezoeker Lucía Lameiro García: ‘Een goed en inhoudelijk debat van Movisie over bestaanszekerheid vanmiddag in Rotterdam. Goed om te constateren dat deze kandidaten van de Tweede Kamerverkiezingen het met elkaar eens zijn dat het erom zou moeten gaan dat onze samenleving ieder mens de kans en mogelijkheden geeft om mee te kunnen doen. En dat aan iederéén in Nederland bestaanszekerheid geboden moet worden. Zodat de groeiende gezondheids-, armoede- en welzijnskloof tussen mensen met de hogere en lagere inkomens afneemt. Graag zie ik deze kandidaten terug in de Tweede Kamer want ongeacht ideologische partijverschillen staan zij voor een meer inclusieve samenleving.’ Lameiro García kreeg veel instemmende reacties waaronder die van drie deelnemende politici. Merlien Welzijn (NSC): ‘Wat een fijne constatering. Er valt inderdaad ook echt iets te kiezen. Respectvol debat waarvoor dank aan iedereen!’ Imane Elfilali (Volt): ‘Wat mooi geformuleerd. Dank je wel daarvoor. Dit was een belangrijk debat en wat mij betreft het begin van meer.’ Daan de Kort (VVD): ’Bedankt voor uw warme woorden aan alle deelnemers!’

Drie baantjes en toch niet rondkomen

Op 21 november 2023 plaatste De Kanttekening een uitgebreid verslag van het debat: ‘Esmah Lahlah doet aan het einde van de debatavond een algemene oproep aan iedereen: ‘Ga stemmen. Iedere stem telt. Als je wilt dat er iets verandert in je situatie, dan is stemmen een recht én een plicht.’ Een mooie uitspraak, maar er is een kink in de kabel. Iemand uit de zaal vertelt dat hij in Rotterdam heeft geflyerd voor een politieke partij, waardoor hij met veel mensen in gesprek raakte. Tot zijn schrik zijn laagopgeleiden met bestaansonzekerheid juist de mensen die aangeven niet te stemmen. Dat zien ze niet meer zitten. Een echte eindconclusie is er niet, behalve dan dat de aanwezige partijen bestaansonzekerheid allemaal zeer serieus nemen. Hetzelfde geldt voor sociaal isolement. Geen geld hebben voor eventuele reiskosten en een cadeautje betekent dat je niet naar een verjaardag kunt gaan. Of zelf je verjaardag vieren. Vooral de SP en GroenLinks-PvdA hebben daar oog voor, maar ook de andere partijen maken zich zorgen over mensen zonder sociale contacten. Alles bij elkaar is er druk nagepraat over wat als een geslaagd debat wordt genoemd.’ Om een beter beeld te krijgen van alle verkiezingsbeloften op het gebied van bestaanszekerheid en waardevol werken spitte een andere bezoeker, Hillie Nooitgedagt van Wij participeren, vrijwel alle partijprogramma’s door. Het ging haar om zaken die mensen met een Participatiewet-uitkering en een arbeidsbeperking het meeste raken. Zij deelde dit met Movisie. Lees Hillies interessante artikel.

Gemeentelijke schuldhulpverlening bereikt jongeren onvoldoende

In 2021 telde Nederland volgens cijfers van het CBS 620.000 huishoudens met schulden, een aantal dat dit jaar is gestegen naar 726.000. En volgens cijfers van het Nibud kosten mensen met schulden de gemeenten 10.000 euro per jaar. Om te voorkomen dat mensen in problematische schulden komen moeten energie- en waterleveranciers, zorgverzekeraars en woningverhuurders, de zogenaamde ‘vaste lasten partners’, sinds 2021 betalingsachterstanden doorgeven aan de gemeente. De gemeente dient vervolgens contact op te nemen met de inwoner om hulp te bieden. Maar hóe gemeenten dat doen, daarvoor zijn er geen verplichtingen. Stapels brieven, verkeersboetes en je problemen aan niemand durven vertellen. Nick van Lunsen (25) belandt op jonge leeftijd in de schulden en weet hij jarenlang niet hoe hij daar uit moet komen. Op 27 november 2023, vraagt het tv-programma Pointer zich af waarom gemeenten jongeren als Nick niet bereiken. ‘Naast het beter kijken naar de zorgverzekering is het volgens ervaringsdeskundige bij Movisie, Marc Mulder, belangrijk dat er meer vaste lasten partners worden betrokken bij vroegsignalering. Zoals telefoonmaatschappijen, DUO (Dienst Uitvoerend Onderwijs), afterpay-bedrijven of de overheidsinstantie die boetes int, het Centraal Justitieel Incasso Bureau. Mulder: ‘Zo kun je jongeren met betaalachterstanden beter bereiken en in beeld krijgen om betaalachterstanden te verminderen.’’

Mantelzorgers in het zonnetje: initiatieven en voorbeelden

Op 8 november 2023 besteedde Gemeente.nu aandacht aan de jaarlijkse Dag van de Mantelzorg. Op deze dag en tijdens de aanloop hiernaartoe wordt er op veel plekken iets voor mantelzorgers georganiseerd. Gemeente.nu: ‘Nederland kent zo’n vijf miljoen mantelzorgers, aldus Movisie. Zo’n 35 procent van de 16-plussers geeft weleens mantelzorg aan een bekende of naaste. Daarvan verlenen ongeveer 825.000 mensen langdurig (langer dan 3 maanden) en intensief (meer dan 8 uur per week) mantelzorg. Gemiddeld bieden mantelzorgers 7,4 uur hulp per week en 5,4 jaar hulp aan naasten. 9 procent van de mantelzorgers geeft aan hierdoor ernstig belast te zijn.’