Bij het binnenlopen in de zaal wisselen deelnemers gelijk uit wat hun is opgevallen op weg naar de bijeenkomst. Zoals de defecte lift op het station die voor menigeen een barrière vormde, en de als positief ervaren overdekte weg van de parkeergarage naar de locatie. Of het feit dat je niet makkelijk zelfstandig koffie kon halen in de foyer. De bijeenkomst staat namelijk in het teken van toegankelijkheid zoals is beschreven in het VN-verdrag Handicap. Doel van de bijeenkomst is het delen van inzichten over de samenwerking tussen ambtenaren en ervaringsdeskundigen bij de implementatie van het VN-verdrag Handicap.

Organisatie van de bijeenkomst is in handen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Ieder(in) en Movisie.

Succesfactoren

In sommigen gemeenten is de samenwerking al goed op stoom. Wat is hun geheim? Welke tips geven zij anderen mee? Drie succesfactoren:

1. Leg de nadruk op VN-verdrag als wettelijke plicht én wat het oplevert

De implementatie van het VN-verdrag Handicap is een wettelijke verplichting. En de samenwerking met ervaringsdeskundigen is ook een wettelijke eis. Dit steeds weer aankaarten helpt. Aan de andere kant is het net zo belangrijk om duidelijk te maken dat toegankelijkheid loont. Een toegankelijk ingericht evenement en een toegankelijk park of speeltuin kan daadwerkelijk een verschil maken in het leven van mensen met een beperking. Als de samenleving toegankelijker wordt, zijn er minder drempels voor mensen met een beperking en kunnen zij beter participeren. De gemeente heeft daar invloed op. Een deelnemer: ‘In mijn ervaring werkt de positieve insteek heel goed. Leg ook de nadruk op wat beleid conform het VN-verdrag Handicap oplevert.’

2. Zet in op zichtbaarheid

Zichtbaarheid is belangrijk voor zowel ambtenaren als ervaringsdeskundigen. ‘Het kan heel simpel zijn: zoek een werkplek in de buurt van een koffiezetapparaat zodat je collega’s steeds weer kunt aanspreken', aldus een deelnemende ambtenaar. Zo werkt het goed als ervaringsdeskundige inwoners afspreken in het werkcafé van het gemeentehuis waar ze ambtenaren tegenkomen. Deelnemers geven als tip ook mee om veel verschillende samenwerkingspartners aan tafel te gaan zitten. Contact op verschillende manieren – persoonlijk, via mail en app – draagt er eveneens aan bij dat snel geschakeld kan worden als dat nodig is.

3. Doe aan verwachtingsmanagement

Als het gaat om het VN-verdrag Handicap hebben ervaringsdeskundige inwoners en gemeenteambtenaren hetzelfde doel, maar hun vertrekpunt verschilt. De samenwerking verloopt daarom alleen goed als de verwachtingen over en weer helder zijn. Geef aan wat je gaat doen als ambtenaar en: ‘Laat het ook weten als je iets niet gaat doen en als je input niet kunt meenemen.’ 
Hetzelfde voor ervaringsdeskundigen: ‘Geef ook aan wat je niet weet. Je kunt onmogelijk alle kennis over alle soorten beperkingen in huis hebben.’ Samenwerking staat of valt met duidelijke afspraken over elkaars rol en heldere communicatie aan alle kanten.

Wat is er nodig?

De samenwerking tussen ambtenaren en ervaringsdeskundigen is nog geen geoliede machine. Eerder onderzoek leert dat gemeenten het betrekken van ervaringsdeskundigen en hun organisaties als knelpunt zien. En andersom geven ervaringsdeskundigen de samenwerking met de gemeente maar een nipte voldoende, zo toont deze uitvraag van Movisie. Wat hebben ervaringsdeskundigen en gemeenteambtenaren nodig om deze situatie te verbeteren? Wat zou helpen? Vier adviezen.

‘Vind het wiel niet steeds opnieuw uit’

1. Meer van elkaar leren

Het lijkt een inkoppertje, maar in de waan van de dag wordt er toch regelmatig geen tijd voor gemaakt: afkijken hoe anderen iets oplossen. Alle Nederlandse gemeenten en tal van ervaringsdeskundigen staan voor dezelfde uitdaging. Het ligt voor de hand om best practices met elkaar te delen. Ook organisaties van ervaringsdeskundigen kunnen doorverwijzen naar bestaande trainingen en interventies en hoeven niet alle kennis zelf in huis te hebben. Hier staan praktijkvoorbeelden van de VNG.

‘Het VN-verdrag Handicap moet door de aderen van de organisatie stromen'

2. Meer bewustwording

Ook acht jaar na ratificatie van het VN-verdrag Handicap is toegankelijkheid geen vanzelfsprekendheid. Deelnemers roepen op om in te zetten op bewustwording. Er is breed commitment nodig, niet alleen van inclusieambtenaren, maar van álle ambtenaren. Om bewustwording te stimuleren kunnen ambtenaren bijvoorbeeld meelopen met een ervaringsdeskundige. Maar let op! organiseer geen ervaringsparcours waarbij mensen een beperking nabootsen, want deze werken niet. Lees hier waarom je beter niet een ervaringsparcours kunt doen.

‘Wees innovatief en kom uit je comfortzone'

3. Heb lef

Mensen met een beperking zijn er altijd geweest, maar er zijn nog veel stappen te zetten om onze samenleving ook écht inclusief in te richten. Daarvoor is het nodig om vragen te stellen bij dingen die vanzelfsprekend lijken, anders te kijken en samen te zoeken naar nieuwe wegen. Ook moeten we om leren gaan met de diversiteit in beperkingen: zo kan een korte bijeenkomst waarin zaken vlot worden besproken handig zijn voor een persoon met een energiebeperking, maar juist belemmerend zijn voor een persoon met een licht verstandelijke beperking. Het is zaak om uit te zoeken hoe inclusie breed aangepakt kan worden zodat plaats wordt gemaakt voor álle groepen in de samenleving, en er geen specifieke groepen buiten de boot vallen. Dat kan door ergens te beginnen en samen lerend aan de slag te gaan, aldus een van de deelnemers. Lees hier de handreiking inclusief beleid.

4. Ervaringskennis structureel inbrengen

Ervaringskennis moet niet eenmalig worden benut om een vinkje te kunnen zetten, maar structureel een plek krijgen. Deelnemers geven aan dat het continue proces van ervaringen ophalen, verzamelen, vertalen en weer terugkoppelen ervoor kan zorgen dat beleid steeds opnieuw getoetst wordt aan de mensen om wie het gaat. Daardoor neemt niet alleen het draagvlak en de betrokkenheid toe, maar ook de kwaliteit en toepasbaarheid van beleid.

Meer informatie

• Hoe benut je optimaal ervaringskennis en -deskundigheid? In deze handreiking van Movisie lees je er alles over.
• Het Adviespunt Ervaringsdeskundigheid van de alliantie VN-verdrag beantwoordt vragen over de inzet van ervaringsdeskundigheid.