Tip: investeer vooraf in je eigen basiskennis

Weet jij wat er bedoeld wordt met ‘de eer van de familie’? Weet je wie er allemaal betrokken kunnen zijn bij een gedwongen huwelijk? En ben je bekend met hoe er wordt gedacht over homo-, lesbisch- bi, of transgender zijn binnen verschillende culturen?

Voldoende weten over eer, eergerelateerd geweld, gedwongen huwelijken (en weten wat het verschil is met gearrangeerde huwelijken) en de acceptatie van LHBT is nodig om goed te kunnen samenwerken met migranten- en vluchtelingenorganisaties op deze thema’s. Wil je hiermee aan de slag? Allerlei artikelen bieden handige kennis (zie onderstaand kader) maar je kunt ook een cursus volgen.

Tip: wees je bewust van je vooroordelen

Daarnaast is het goed om je bewust te zijn van je eigen vooroordelen en stereotiepe beelden. Vrijwel iedereen heeft die namelijk. Een intervisie waarbij je hier samen met collega’s op reflecteert, helpt je vaak goed om hierop te letten en zo voorkom je dat je hiernaar handelt. Ook het lezen van ervaringsverhalen van slachtoffers van eergerelateerd geweld of huwelijksdwang of van LHBT-personen uit meer behoudende migranten- en vluchtelingengemeenschappen kan helpen. Door je in te leven, kun je je vooroordelen verminderen.

Tip: werk samen met mensen die verandering willen

Samenwerken met migranten- en vluchtelingenorganisaties is handig omdat zij een ‘brugfunctie’ kunnen vervullen; zij verlagen de drempel voor mensen om aan te kloppen voor hulp. Dat is enorm belangrijk bij taboethema’s zoals huiselijk- en seksueel geweld of LHBT. Er is moed nodig om hulp te vragen wanneer je slachtoffer bent van huiselijk geweld of als je worstelt met je LHBT-gevoelens en er in jouw omgeving nooit over deze thema’s gesproken wordt of je omgeving slachtoffers van huiselijk geweld en LHBT-personen veroordeelt.

Let op! Denk als professional goed na over met wíé je samenwerkt: Is diegene wel bereid om de drempel voor hulpvragen bij taboethema’s te verlagen? Zo niet, investeer daar dan eerst in. Houd contact met de meer conservatievere organisaties en sleutelfiguren zodat je hen actief kan betrekken bij preventieve activiteiten (zie hieronder). Juist bij deze organisaties en hun achterban is een mentaliteitsverandering op gang brengen heel belangrijk.  

Tip: ondersteun preventieactiviteiten

Verschillende methodieken staan tot je beschikking om eergerelateerd geweld, huwelijksdwang, huiselijk geweld en andere vormen van geweld te voorkomen en om acceptatie van LHBT en gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen. Koepels en ervaren zelforganisaties van migranten- en vluchtelingenorganisaties werken met Movisie samen in de Alliantie Verandering van Binnenuit. Het Inspraakorgaan Turken heeft de methodiek Yeni Pencere ontwikkeld en de FSAN de methodiek Yiheeye. Zij hebben meer dan 100 dialoogleiders opgeleid die met succes vele bijeenkomsten in het hele land hebben geleid. Je kunt hen inschakelen. Zij leiden een reeks gespreksbijeenkomsten binnen ‘eigen kring’ over taboethema’s en helpen een mentaliteitsverandering op gang. De deelnemers reflecteren samen op hun normen en bespreken het recht op zelfbeschikking (lees hier meer over hoe en waarom dit zo goed werkt).

Als professional kun je lokale migranten- en vluchtelingenorganisaties ondersteunen door hen in contact te brengen met deze ervaren dialoogleiders zodat zijzelf een bijeenkomst kunnen houden. Ondersteun hen ook met praktische zaken zoals een locatie of leg contact met de gemeente voor een subsidie. Als professional kun je ook bij bijeenkomsten informatie geven over een probleem en de mogelijkheden die er zijn voor hulp.

Tip: bevorder zelfbeschikking bij cliënten

Samenwerken met migranten- en vluchtelingenorganisaties kan zo geslaagd zijn, dat je als sociale professional meer hulpvragen krijgt. Zet dan in op het vergroten van de zelfbeschikking van de persoon die hulp komt vragen. Ondersteun deze persoon met de eigen keuzes maken en bekijk alle keuzes en opties die iemand heeft. Houd daarbij oog voor de omgeving (‘het systeem’) van de hulpvrager. Welke familieleden kunnen de hulpvrager steunen en welke zullen dat waarschijnlijk niet doen?

Kijk ook naar de mogelijkheden buiten de familie. Zijn er nieuwe netwerken en contacten te creëren die de client kunnen helpen (bijvoorbeeld voor queer of LHBT+ moslims is er bijvoorbeeld stichting Maruf). Stel het vergroten van de mogelijkheden voor zelfbeschikking hierbij steeds voorop. Zelfbeschikking betekent dat een cliënt tot een keuze kan komen  die jij zelf als hulpverlener misschien niet zou maken; bijvoorbeeld als queer deels in de kast blijven. Maar help als hulpverlener de cliënt vooral om eigen keuzes te maken.