Wat werkt bij het verminderen van discriminatie?
Dit Wat werkt-dossier gaat in op werkzame mechanismen bij de aanpak van discriminatie. Waarom werken ze, hoe werken ze? Het dossier gaat daarnaast onder meer in op historie, wetgeving en de belangrijkste spelers bij de aanpak van discriminatie.
In het dossier beperken de auteurs zich tot vier werkzame mechanismen die voortkomen uit onderzoeken van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) en Movisie. Er worden veelbelovende praktijken beschreven waarin de werkzame mechanismen duidelijk herkenbaar zijn. Het dossier is in het najaar van 2022 vernieuwd aan de hand van nieuw verzamelde kennis.
Validisme
In het bijzonder is kennis toegevoegd over wat werkt bij het tegengaan van discriminatie van mensen met een beperking. De discriminatie en stigmatisering van mensen met een beperking wordt ook wel validisme genoemd. Movisie- en KIS-onderzoeker Hanneke Felten: ‘Het was een lang gekoesterde wens om specifiek aandacht te besteden aan het verminderen van validisme. De afgelopen twee jaar kregen we de mogelijkheid om hier onderzoek naar te doen vanuit onze instellingssubsidie van het ministerie van VWS. De kennis over wat werkt bij het verminderen van validisme is nu aan het dossier toegevoegd. Erg belangrijk, want er is hieromtrent nog veel werk aan de winkel.’
Institutionele vormen van discriminatie
Ook nieuw in het dossier is aandacht voor wat werkt tegen institutionele vormen van discriminatie. Hiermee wordt gedoeld op processen, beleid en de (geschreven en ongeschreven) regels van instituten die leiden tot structurele ongelijkheid tussen mensen, bijvoorbeeld op basis van hun afkomst. Felten: ‘We hebben in 2021 vanuit KIS onderzoek gedaan naar wat werkt tegen institutioneel racisme. De resultaten zijn nu in dit dossier opgenomen. Onder meer de toeslagenaffaire laat zien dat institutioneel racisme een ernstig probleem is in Nederland waar een stevige aanpak voor nodig is. Maar dat geldt ook voor andere vormen van discriminatie, zoals institutioneel validisme. Er zijn bijvoorbeeld regels en processen binnen organisaties die er toe leiden dat mensen met een beperking niet op een goede manier gebruik kunnen maken allerlei diensten.’
Derde update
Het betreft de derde update van het dossier. Eerder in het voorjaar van 2020 werd het dossier ook al vernieuwd. Toen is kennis toegevoegd over wat werkt tegen discriminatie op grond van sekse (vanuit de Alliantie Verandering van Binnenuit). In de eerste versie stond vooral kennis centraal over wat werkt tegen discriminatie op grond van afkomst, religie, huidskleur en seksuele voorkeur en genderidentiteit. Felten: ‘We hebben door de jaren heen meer kennis verzameld. Nu geeft het dossier dus antwoord op de vraag: wat werkt tegen discriminatie op grond van afkomst, religie, huidskleur, sekse, genderidentiteit, seksuele voorkeur en beperking. Wij hopen dat beleidsmakers, sociaal professionals, ontwikkelaars van antidiscriminatie-methoden, politici en vele anderen hun voordeel doen met het dossier en het gebruiken om een effectieve aanpak van al deze verschillende vormen van discriminatie te ontwikkelen of te verbeteren.’
Dit dossier is onderdeel van een reeks 'Wat werkt bij-dossiers’. De dossiers geven informatie over werkzame factoren bij de aanpak van sociale vraagstukken, gebaseerd op de laatste stand van zaken in de wetenschappelijke literatuur.
