Uit de praktijk: samenwerking tussen cliëntondersteuning en de toegang

Het is in Nederland niet altijd makkelijk om de weg naar passende hulp en ondersteuning te vinden. Een cliëntondersteuner kan helpen in deze zoektocht. Een goede samenwerking tussen cliëntondersteuning en de toegang tot hulp binnen het sociaal domein is hierbij van belang. Waarom is dit zo belangrijk? En hoe richten verschillende gemeenten deze samenwerking in? We beschrijven een aantal praktijkvoorbeelden.

Waarom dit zo belangrijk is vroegen wij aan verschillende experts. In dit artikel zie je hun antwoorden en lees je over welke rol een cliëntondersteuner speelt in/bij de toegang en waarom een goede samenwerking van belang is voor de inwoner. Ook leggen we uit wat we bedoelen met cliëntondersteuning en toegang. In aanvulling hierop laten we in dit artikel een aantal voorbeelden passeren.  

Cliëntondersteuner als wegwijzer in Eindhoven 

Gemeente Eindhoven is bezig met het verbeteren van de toegang naar passende hulp en ondersteuning voor inwoners. Onder andere door deel te nemen aan het Verbetertraject Toegang en het Koploperproject Cliëntondersteuning. Beleidsadviseur Wmo/toegang Celine Verkroost: ‘We willen onze gemeentelijke toegang zo inrichten dat inwoners die ondersteuning nodig hebben snel en op de juiste manier geholpen worden. Dit doen wij door aan de ene kant het proces goed in te richten, en aan de andere kant het gesprek te voeren met alle betrokkenen: de inwoner zelf, de generalisten, specialisten, aanbieders en zeker ook de cliëntondersteuners. De cliëntondersteuners zien wij als ‘wegwijzer’ voor de inwoner. Zij hebben kennis van het proces en weten wat de behoefte is van de inwoner. Doordat zij aan de voorkant in het proces worden betrokken, weet de inwoner waar hij aan toe is. De cliëntondersteuner handelt onafhankelijk van de gemeente, ongeacht ondersteuningsvraag, door naast de inwoner te gaan staan. De cliëntondersteuning is daarom een essentiële speler in onze toegang.’  

In Eindhoven bleek dat het toegangsproces en de afspraken daarin voor de inwoner niet altijd duidelijk zijn. Ook moeten inwoners vaak wachten en weten zij niet wie wat doet. Met behulp van het Koploperproject krijgt de cliëntondersteuner in Eindhoven daarom een duidelijkere positie in de toegang. Deze wordt actief betrokken in de procesafspraken. Hierdoor weet de inwoner waar hij/zij aan toe is.  

Dialoog tussen cliëntondersteuners en de toegang in Waalwijk 

Naast dat de inwoner individueel goed geholpen wordt, draagt een goede samenwerking ook bij aan de kwaliteitsverbetering van beleid en uitvoering. Er ontstaat een dialoog tussen cliëntondersteuners en toegangsmedewerkers. Omdat cliëntondersteuners dicht bij de leefwereld van inwoners staan, kunnen zij signalen oppikken en deze teruggeven aan toegangsmedewerkers en beleidsmakers.

In koplopergemeente Waalwijk is een dergelijke dialoog tussen cliëntondersteuners, het toegangsteam en beleidsadviseurs van de gemeente duidelijk neergezet. De gemeente en het toegangsteam stellen zich kwetsbaar en leerbaar op. De beleidsadviseurs leggen uit: ‘Wij benaderen cliëntondersteuners als een partner. Wij proberen ze in gesprek te brengen met het toegangsteam. Vaak is er een hele goede reden waarom er een bepaalde oplossing wordt ingezet. We proberen over te brengen waar de gemeente en het toegangsteam voor staan en daar ook begrip voor te krijgen.’ Meer weten? Lees verder in het interview met Waalwijk. 

Door gezamenlijk op te trekken kunnen zij samen kijken hoe het beter kan. Het gaat dus niet alleen over het helpen van het individu, maar draagt ook bij aan het verbeteren van beleid en uitvoering.  

Digitaal platform in Stadskanaal  

In gemeente Stadskanaal is een digitaal platform ontwikkeld voor de consulenten Maatschappelijke Zaken van de gemeente en de onafhankelijke cliëntondersteuners van Stichting Welstad. Het platform is één van de middelen die Stadskanaal inzet om ervoor te zorgen dat gemeentelijke consulenten en cliëntondersteuners elkaar beter weten te vinden, elkaar leren kennen en meer vertrouwen krijgen in elkaar. Aanleiding was dat aan het begin van het Koplopertraject van Stadskanaal bleek dat de mogelijkheden van cliëntondersteuning niet voldoende bekend waren bij de professionals van de gemeente en weinig werden benut in de zorgroutes. Het platform biedt de cliëntondersteuners en consulenten de mogelijkheid om kennis te delen, elkaar te raadplegen en vragen te stellen. Door gebruik te maken van een digitaal platform ten behoeve van het uitwisselen van kennis, kunnen zowel de onafhankelijke cliëntondersteuners als de gemeentelijke consulenten gebruik maken van extra gereedschap om de inwoner te voorzien van mogelijke oplossingen in de zoektocht naar problemen die men ervaart. 

Van wij-zij verhouding naar win-win in Zaanstad 

Een wijkteammedewerker en cliëntondersteuner uit Zaanstad vertellen dat het belangrijk is om een wij-zij verhouding tussen cliëntondersteuners en toegangsmedewerkers te voorkomen en hoe dit om te zetten naar een win-win situatie. Zij geven daarnaast drie tips om de samenwerking te bevorderen: 

  1. Investeer in persoonlijk contact
  2. Sta stil bij je eigen houding: sta open en reflecteer
  3. Zet in op langere, stabiele samenwerkingsrelaties 

Wil je meer lezen? Lees dan hier het eerder verschenen interview: Toegang en cliëntondersteuning: de meerwaarde van een goede samenwerking.